MAKALELER / YEM NASIL ÜRETİLİR - hammaddeler ansiklopedisi
YEM ÜRETİMİ
Hayvancılık insanlığın en eski uğraşlarından biridir. ilk olarak gücünden yararlanılmak için evcilleştirilen hayvanlar zaman geçtikte güçlerinin yanında çeşitli verimlerinden de yararlandığımız bir konuma gelmişlerdir.
Günümüz de ise gerekli olan, veriminden yararlandığımız hayvanların daha fazla ürün vermesini, daha kısa besleme dönemlerinde istenen verimlerini verebilmelerini sağlayacak önlemlerin alınmasıdır.
Dünyada ve ülkemizde nüfusun hızla artması gıda maddelerine olan ihtiyaç ve talebinde aynı nispette artmasını beraberinde getirmektedir. Dolayısıyla insanların beslenmesinde et, süt, yumurta gibi hayvansal ürünlerin üretiminin artırılması büyük önem kazanmaktadır.
Daha fazla, daha kaliteli, daha erken ve daha uzun dönemlerde hayvanlardan verim almayı gerçekleştirmek düşüncesiyle, karma yem teknolojisi 19. yüzyılda Avrupa, 1956 yılında da devlet teşekkülleri ile ülkemizde faaliyetlerine başlanmıştır.
Hayvanların severek yediği, bizlere çok büyük ekonomik katkısı olan kesif yem nedir, nerede nasıl yapılır, neden yapılır, nasıl yedirilir hiç düşündünüz mü?
Birlikte öğrenelim...
YEM FABRİKALARI NE YAPAR ?
Yem fabrikaları hayvancılık sektörüne daha kaliteli yem imal ederek, üretimi artırıcı yönde katkıda bulunmaktadır. Yem fabrikalarında, yem rasyonları bu konu hakkında uzman kişiler tarafından hazırlanmakta ve hayvanın ihtiyaçlarına cevap olabilecek en iyi formül olarak çiftçiye sunulmaktadır.
Ülkemizde hızla yayılan ve gelişen yem sektörü, yem sanayicileri çatısı altında faaliyetlerini sürdürmektedir. Ve yem sektörü bir çok tarımsal ürünü hammadde olarak değerlendirerek Türk çiftçisine, bir çok tarımsal endüstri yan ürünlerini değerlendirerek ülke ekonomisine katkıda bulunmaktadır.
YEM NEDİR ?
Genel olarak yemi şöyle tarif edebiliriz. Hayvanların yaşaması, onlardan verim alınması gayesiyle yedirilen bir veya birden fazla hammaddenin karışımıdır.
KESİF YEM NEDİR ?
Halk arasında; sanayi yemi, fabrika yemi, karma yem diye bilinen kesif yemin tarifini ise şöyle yapabiliriz; verildiği hayvanın ileride kendisinden beklenen verime göre, yaşamasını, büyümesini ve gelişmesini temin eden, verim devresinde yaşamasını etkilemeden, en çok ve en kaliteli ürün vermesini sağlayan, birçok hastalıktan koruyan, sağlığına dokunmayan, denemeler sonucu ortaya çıkan en yeni bilgilerle birden fazla ve yeteri kadar hammaddenin karışımıdır.
KESİF YEM YAPIMINDA KOLLANILAN HAMMADDELER NELERDİR?
Hammadde olarak; mısır, buğday, arpa, çavdar gibi tahıl daneleri, pamuk küspesi, soya küspesi, ayçiçeği tohumu küspesi, buğday kepeği, melas gibi tarımsal endüstri yan ürünleri kullanılmaktadır. Bunların yanında verileceği hayvana ve verimine direk etkisi olan vitaminler, mineral maddeler, koruyucular, büyütme etmenleri de karmaya
girmektedir.
FABRİKALARDA ÜRETİLEN KESİF YEMLER KAÇ SINIFA (KATEGORİYE) AYRILIRLAR ?
Ülkemizde 6,000,000 ton yem üretilmektedir. Bunun içinde ülkemizde üretilen bütün hayvanların yemlerini bulabilmek mümkündür.
Yemler genel olarak iki kategoriye (sınıfa) ayrılırlar.
1 - Tescile tâbi yemler
2 - Beyana tâbi yemler
1 - Tescile tâbi yemler her yem fabrikasının önemli oranlarda ürettiği yemlerdir. Bunlar:
Kanatlılarda: yumurta civciv yemleri, etlik civciv yemleri, etlik piliç yemleri, kesim öncesi etlik piliç yemleri, piliç geliştirme yemleri, piliç büyütme yemleri, yumurta l.ci dönem yemleri,
Kuzu yemleri: Kuzu başlangıç yemi, kuzu büyütme yemleri, kuzu besi yemleri.
Sığırlarda: buzağı başlangıç yemi, buzağı büyütme yemi, sığır besi yemi, sığır süt yemleri olarak sıralanabilir.
2 - Beyana tâbi yemler nelerdir. ?
Yöresel olarak üretimleri değişiklik gösteren yemlerdir.
Bunların fabrikalarda üretimleri nispeten düşük olur, ihtiyaç kadar üretilmektedirler. Bunlara birkaç örnek vermek gerekirse; koşu atı yemi, bıldırcın yemi, somon balığı yemi, alabalık yemi, laboratuvar hayvanları yemi, koç aşım yemi, aygır aşım yemi, tay yemi, köpek yemi domuz yemi gibi yemler bu kategoriye girmektedir.
KALİTELİ BİR YEMDE OLMASI GEREKEN ÖZELLİKLER NELERDİR ?
1 - Yem hayvana hangi amaç için veriliyorsa o amaca ulaştıracak tüm besin maddelerini, gerekli miktarlarda ihtiva etmelidir.
2 - Vücutta kolay hazmolabilecek hammaddeler kullanılmalıdır. Kolay hazmolabilen besinler ürün kalitesini yükseltir.
3 - Karışım tam olmalıdır. 1000 kg. yemdeki hammaddeler 1 kg. da hatta 10 gr. da da aynı olmalıdır.
4 - Bileşimi değişken olmamalıdır. Bugün üretilenle üç ay sonra üretilen yem aynı kalitede olmalıdır.
5 - Hammaddelerin öğütülmesi iyi olmalıdır. Yemin içerisinde bulunan kırılmamış daneler, yemden yararlanmayı azaltır.
6 - Kullanılan tüm hammaddeler taze olmalıdır. Hammadde bayatladıkça besin değerleri azalır, kalitesi bozulur, küflü olan maddeler zehirlenmelere sebep olabilir.
7 - Yemin kendiside küflenmemiş kokuşmamış ve etiketindeki , üretim tarihi üzerinden fazla zaman geçmiş olmamalıdır.
8 - Üretilen hayvansal ürünlerin insan beslenmesinde kullanıldığı dikkate alınarak, ürünü artırıcı katkı maddelerinin ete süte bulaşmamasına dikkat edilmelidir.
9 - Ambalajları muntazam olmalı açık, delik daha önce kullanılmış olmamalıdır. Yem etiketinde bildirilen bilgiler doğru olmalıdır.
10 - Depolama şartlarına dikkat etmelidir. Altlarına tahta ızgaralar konmalı ve en çok 5 çuval üstüste konarak depo edilmelidir.
YEM ÜRETİMİ NASIL YAPILIR ?
Yem fabrikalarında kaliteli bir yemin üretimi şöyle gerçekleştirilmektedir.
- Kaliteli yem üretmek için kaliteli hammaddeler alınmalıdır.
- Alınan hammaddeler, fabrikalarda işin uzmanları (eksperler) tarafından kontrol edilerek, ısınma, kızışma olup olmadığına ve nem oranlarına bakılır. Uygun olan hammadde üretim için alınır.
- Hammaddeler zincirli götürücüler veya kovalı elevatörler vasıtasıyla, yatay ambarlara veya dikey silolara taşınarak yem olacakları döneme kadar orada bekletilirler.
- Bekleme siloları ve ambarlar temiz ve havadar olmalıdır.
-Hammaddeler yem yapılacağı zaman, kırılmak ve öğütülmek üzere götürücülerle değirmen üstü silolara nakledilir.
- Değirmende öğütülen hammaddeler dozaj silolarında depolanır.
- Dozaj silolarında yapılacak yemin çeşidine göre bilgisayar vasıtasıyla her hammaddeden katılacak miktar (dozaj) ayarlanır.
- Her partide 1-2 ton yem dozajlanır.
- Bu karışıma vitaminler, kalsiyum katkıları, tuz, mineral maddeler, koruyucular ve büyütme etmenleri de ek olarak dahil edilir.
- Hammadde karışımı karıştırıcıya (mikser) gönderilerek burada 4- 4,5 dakika karıştırılır. Daha fazla karıştırılırsa, karışım içinde ayrışmalar; daha az karıştırılırsa dağılım iyi olmayacağından bu süre kullanılmalıdır.
- Karışan ve yem olmaya hazır duruma gelen mamul daha sonra melaslama ünitesine gönderilir.
- Bilindiği gibi melas şeker üretiminde ortaya çıkan pekmez kıvamında bir ürün olup, yeme hoş bir koku verir ve tadlandırır.
İNCE VE PELET YEM NEDİR ?
Melaslama ünitesinden çıkan ürün artık yem olmuştur. Yani bu ince yemdir. Eğer toz olarak satılacak ise mamul silolarına gönderilir. Ambalajlanarak satışa çıkarılır.
Pelet yemlerde tozlanma olmaz. Hayvanın yem yerken üfleyerek yemi seçmesi mümkün değildir. Korunması da daha kolay olduğu için ince yemlere tercih edilir. ancak fiyatı daha pahalıdır.
YEMLER NASIL AMBALAJLANIR ?
Üretilmiş olan yemler ister ince, ister pelet olsun otomatik torbalama kantarında net 50 kg. lık polyester çuvallarla ambalajlanarak sevke hazır duruma getirilir.
Satın alınan yemler, yem çuvallarını üzerinde bulunan yem tanıtım kartlarında belirtilen oranlarda ve karışımlarda hayvanlara yedirilmelidir
.
ETİKETLER : HAYVAN YEMLERİ,CİVİCİV YEMLERİ,SIĞIR YEMLERİ,KÜMES HAYVANLARI YEMLERİ,KÜÇÜKBAŞ HAYVAN YEMLERİ,BÜYÜKBAŞ HAYVAN YEMLARİ,KAFES KUŞLARI YEMLERİ,AKVARYUM BALIK YEMLERİ.
HAMMADDELER ANSİKLOPEDİSİ
