MAKALELER / YAPIŞTIRICI ÇEŞİTLERİ
YAPIŞTIRICI İMALATI,YAPIŞTIRICILAR NASIL
YAPILIR,YAPIŞTIRICILAR
YAPIMI,
YAPIŞTIRICI
HAMMADDELERİ,
YAPIŞTIRICI
KİMYASALLARI
Ambalaj endüstrisinin can damarlarından biri olan yapıştırıcılar, günümüzde yaşanan teknolojik gelişmeler sonucunda çeşitlenerek geniş bir ağa ulaşmıştır. Kemik tutkalı, kazein, nişasta ve dekstrin gibi doğal esaslı yapıştırıcıların yanı sıra 1930'lardan bu yana kullanılan PVA (polivinil asetat) bazlı preparallar ve çok çeşitli sentetik tutkalların piyasaya çıkmasıyla yapıştırıcılar, çok geniş bir alanda çeşitli sektörlerin yararlandığı vazgeçilmez bir ürün grubu haline dönüşmüşler. Bu büyük yapıştırıcı grubu, bugün ambalaj endüstrisinin hizmetindedir. Yapıştırıcılar, ambalaj endüstrisinde; oluklu mukavva üretiminde, karton kutu, kağıt torba, oluklu mukavva kutuların yapıştırılmasında, fleksibl ambalaj üretiminde (kağıt, karton, alüminyum folyo ve plastik filmlerin çeşitli kombinasyonlarında oluşan lanimasyonlarında), kompozit kutu, kağıt esaslı varil üretiminde, metal kutu ve cam ambalajların etiketlenmesinde zamklı bantlar ve zarflarda kullanılır. Çevre ambalaj ilişkisi çerçevesinde arayışlar sonucu ortaya çıkan teknolojik yenilikler yapıştırıcı dünyasını zenginleştirmiştir. Su bazlı laminasyon yapıştırıcılar, süper - high solid - laminasyon yapıştırıcıları, solventsiz laminasyon yapıştırıcıları yapıştırıcı dünyasında atılan dev adımlardır. Ambalaj endüstrisinde kullanılan yapıştırıcıları sentetik reçineler, nişasta kökenliler, protein kökenliler olmak üzere üç başlık içinde toplayabiliriz.
Sentetik Reçineler
Polivinil Asetat Esaslı Yapıştırıcılar : Emülsiyon , polivinil asetat ve kopolimer esaslıdır. PVA esaslı yapıştırıcılar suyun buharlaşması ya da yapıştırılan malzeme tarafından emilmesiyle katılaşır. Katılaşma zamanı oldukça kısa olup 45 saniye civarındadır. Sulu yapıştırıcılar içinde en çabuk katılaşanıdır. PVA yapıştırıcıların ortam ısısı 20 oC civarında en iyi sonucu verir. Soğuk saklanacak ambalajlar için modifiye edilmeleri gerekir. Daha uzun süre kullanılması için sulandırılır. Beyaz renkli çok ince ve sıvıdan koyudur. Emülsiyon ile filmler dayanıklı, genellikle su geçirmez, çabuk uygulanır, koku yapmaz, tadı değiştirmez. Makine kullanımlı, dayanıklı, çabuk yıpranmaz yağ geçirmez. Karton, yapıştırmada, biçim vermede, tüp yapımında, tepsi kap ve torba kapamada, mukavva pencerelerde kullanılır.
Latex (Termoplastik) : Doğal ya da sentetik kauçuk esaslıdır. Renkleri beyazdan bronza kadar değişir. Bazıları amonyak kokar. Yine bazılarında kendi kendini kapama (self - sealing) özelliği varılır. Geniş yüzeyleri tutturabilir, makine kullanımı ve dayanıklılığı zayıftır. Self - seal torbalı, zarf ve sargılarda, tek katlı torbaları birleştirmede, mumlu torbaların dibinde ve kapatılmasında, folyo - kağıt laminasyonunda kullanılır.
Sodyum Silikatlar (Cam Suyu) : İnorganik bir yapışkan olup katılaştığında cama benzer bir bağ oluşturur. Mikroorganizmalara karşı dirençlidir. Özellikleri onu oluşturan bileşiklerin miktarına göre değişir. Silikatlı yapıştırıcılar, neme karşı oldukça dirençlidir. Birkaç dakika içinde katılaşmaya başlar ancak optimum dayanıklılığa, uygulandıktan birkaç saat sonra erişir. Silikatlı yapıştırıcılar, hareketli parça üzerinde bir tortu bırakacağından makineyle uygulanamaz. Silikatlı yapıştırıcılar asit ile temas halinde bozulurlar. Kullanılmadığı suretle ağzı sıkı sıkıya kapatılmış bir kutuda saklanır.
Holmelt (Eriyik) : Polimer, reçine ve balmumunun karışımlarıdır. Yani çeşitli termoplastik malzemelerin çok çeşitli maddeler karışımından oluşur. %100 katıdır. Sıvılaştırmak için ısıtılmalı ve akışkanlaştırılır. En çabuk katılaşan, uygulanan yapıştırıcıdır. Katılaşma süresi 6 - 8 saniye kadardır. Eriyik haldeki yapıştırıcı, yüzeye temas eder etmez katılaşmaya başladığından ayırma zamanları oldukça kısadır. Uygulama ısısı genellikle 140 - 180 oC arasında bölmeliler el ile ya da otomatik kapatma makinelerinde el tabancası ile uygulanabilir. En çok görülen şekilleri, çıta, küre, çubuk, külçedir. Beyazdan kahverengiye kadar değişen renkleri mevcuttur. Kutu, karton kapamada, tepsilerde, kırba dikiş ve kapamada, kutu ve şişeleri etiketlemede, basınca duyarlı ambalajları kaplamada, kağıt şerit ve laminasyonlarda kullanılır.
Solvent Borne (Çözelti) : Solüsyon ya da lak yapıştırıcılar olarak adlandırılır. Geniş bir polimer dizi mevcuttur. Çeşitli organik çözeltilerde erir. Genellikle hareketli sıvılardır. Saydam, beyaz, kahverengiye kadar değişen renkleri mevcuttur. Çözelti karışımına bağlı olarak çoğunlukla çabuk kurur. Çoğu yanıcı, tabakaların özellikleri yumuşak ve zayıftan sert, dayanıklı ve çapraz bağlantılıya kadar değişir. Tabakanın tabakaya sanatsal grafik laminasyonunda, kağıt ve folyoda, fleksibl ambalaj, poşet ve torbaların tabaka tabaka laminasyonunda, etiket ve şeritlerin basınca karşı duyarlı kaplanmasında kullanılır.
Nişasta Kökenliler
Macunlar : Beyaz ya da açık renkli, akışkanlık derecesi sıvıdan çok yoğuna kadar değişir. Yavaş uyarlanma, neme dayanıklılık özellikleri arasındadır. Torba diplerinin yapıştırılmasında, kağıt laminasyonunda, etiketlemede kullanılır.
Dekstrinler : Sebzelerden elde edilen nişastadan üretilirler. Bronz, kahverengi olup iyi uyarlanan yapıştırıcılardır. Elle ya da makineyle uygulama için çeşitli formülasyonları vardır. İyi bir ıslak yapıştırma sergileyen dekstrinler, PVA yapıştırıcılarından daha uzun sürede katılaşırlar. Dekstrinlerin özelliği, kullanıcının gereksinimine göre geniş bir yelpaze içinde çeşitli formülasyonlarla sağlanmalarıdır. Suya dayanıklı olmadıklarından rutubetli ortamda kullanılmamalıdırlar. Nemlendirilen yapışkanlarda, şişe etiketlemede, etiketlerde soğuk çıkartmalarda kullanılır.
Boratlı Dekstrinler : Rengi beyazdan koyu kahverengiye kadar değişir, çoğu sıvı, tabakamsı olup çabuk uyarlanırlar. Alkalin pil, neme oldukça yüksek dayanıklılık gösterirler. Kutu ve karton kapamada, tüp sarmada, torba dikişlerinde, laminasyonda kullanılır.
Jelatin Sakızları (Jelly Gums) : Elastik, yapışkan, sakızımsı olup neme karşı yüksek dayanıklılık gösterirler. Cama mükemmel yapışır, kristalize olmaz. Daha sağlam olması ve kaplanmış cama daha iyi yapışması için çoğunlukla alkalin olur. Bileşimine ve pH’ine bağlı olarak rengi beyazdan amber ve kırmızı kahverengiye kadar değişir. Otomatik şişe etiketlemede kullanılır.
Protein Kökenliler
Hayvansal Zamk : Rengi bronz, kahverengi olup granül ya da önceden plastize edilmiş sıvı şeklindedir. Kutu ambalajı ve bantlanmasında, tüp sarmasında, nemlendirilerek yapışan bant üretiminde kullanılır.
Kazein : Çok açık renkli, normal ya da yüksek su geçirmez özelliğe sahip bir yapıştırıcıdır. Sulandırıcı olarak amonyak ya da alkol gerekebilir. Kurutulmuş tabakaları, genellikle alkalin solüsyonlarda çözülebilir. Soğuk içecek şişeler için suda ve buzda çıkmayan etiketlerde, folyo laminasyonunda (kazein - latesk bileşimi) kullanılır.
Hotmeltler
Bütün yapıştırıcıların alt tabaka üzerine yayılma ve yapışmasını sağlamak için, "ıslatma" özelliğine sahip olmaları gereklidir. Ambalajlamada kullanılan çoğu yapıştırıcılarda, akışkanlık su gibi kolayca buharlaşan bir maddenin (su, solvent gibi) içinde yapışkanı eritilerek, hızlandırılır. Bu madde buharlaştığı zaman arkasında kolayca birleştirilebilen bir yapışkan bırakmalıdır. Diğer yandan, hotmeltlerde böyle bir solvent kullanılmaz. Bunun yerine uygulamadan önce eritilebilirler. Isının dağılması, hotmeltin katılaşarak birleştirici bir özellik almasına neden olur. Isının bölmeli yapıştırıcılarında çözücü olarak kullanılmasında birçok avantajı varılır. Isı, uçucu sıvılarda daha çabuk dağılır. Su geçirmez tabakalar için bile , durum böyledir. Hızlı ısı dağılımı, çabuk bağ formasyonu olarak sonuç verir. Bu nedenle hotmeltler ,özellikle çabuk yapışmanın önemli olduğu yüksek hızdaki uygulamalar için idealdir. Sıvı bir solventin olmayışı, donma, ayrışma, çürüme gibi korkular yaratmadan hotmelt yapıştırıcılarının küçük, rahat şekillerde sevkiyatını ve depolanmasını olası kılar.
Hotmelt yapıştırıcıların en büyük dezavantajı; ısıya karşı sınırlı dayanıklılığıdır. Termoplastik materyaller, yapıştırıcılarının önemli bir kısmını hafifçe yükselmiş ısılarda bile kaybederek, sonunda tekrar erirler. Ambalajlamada kullanılan çoğu hotmeltlerin dayanıklılığı 60 oC’de azalmaya, 70 oC’de de düşmeye başlar. Ambalajlamada en yaygın kullanıma sahip hotmeltler, düşük moleküler ağırlıklı reçine ve mumsu maddeyle birleştirilen etilen vinil asetal kopolimer (EVA)'e bağlıdır. EVA'nın katkıları bütünleştirici güç, ürün dayanıklılığı, sıcak dikiş ve ısıya karşı dayanıklılıktır. Reçine ise; sıcak dikişte yararlı olup yapışmayı hızlandırır, büyük ölçüde renk ve kokuyu belirler. En çok kristalleşmiş madde olarak mumsu madde yumuşama noktasını, ısıya karşı dayanıklılığı ve zamanı ayarlar. Bir başka hotmelt sistemi, birkaç düşük moleküler ağırlıklı PE ve reçineye dayanır. Burada PE, EVA sistemindeki hem EVA hem de mumsu maddenin yerini alır. Yapışma gücü, ürün dayanıklılığı ve bütünlüğü kristallik kazandırırken, yumuşama noktasını ve uygulama özelliklerini denetler. EVA sistemlerine oranla PE temelli sistemde, yükseltilmiş ısılarda daha az uzama, ayrılma ve soyulma gösterir. Renkleri daha açık, uygulamaları daha temiz ve yüksek ısıda kesilmeye karşı daha dayanıklıdır. PE temelli hotmeltler EVA tiplerine uygun olmayıp yağ bariyerlidir.
Kristalleşmiş PE yerine PP uygulanırsa, ortaya daha yumuşak yapışkan ve şekilsiz bir yapıştırıcı çıkar. PP sistemlerinin şekilsiz yapısı, bunların filmlere ve folyolara iyi yapışmasına, fakat uygulama zamanının uzamasına ve ayrılmaya karşı dayanıklılığının azalmasına neden olur. Sonuç olarak bu sistemlerin ambalajlamada kullanımı film, folyo ve kağıt laminasyonuyla sınırlandırılır.
Termoplastik blok kopolimerlerden yapılan hotmeltler ambalajlamada, lastikli yapılarından yararlanılabilecek uygulamalarda kullanılır. Reçine ve çoğunlukla bir yağla kombinasyon halinde, basınca karşı duyarlı yapışkanlara dönüştürülebilir. Basınca duyarlı durumlarda, zaman gibi özellikler, raf ömrü ve uygulama hızı gibi kavramlarla özdeşleşirler. Basınca duyarlı bölmelilerin avantajları genellikle uygulama sırasında ortaya çıkar, çünkü bunların kullanımında solventle kurutma sistemlerine gerek yoktur. Diğer PSA sistemlerinden farklı temel özellikleri vardır. Diğer hotmeltler gibi tekrar erir ve 100 oC 'nin üstündeki sıcaklıklarda kullanımları sınırlıdır.
Polyamid, polyester ve benzer temelli hotmeltler, zaman zaman daha fazla ısı ve yağ bariyerine gereksinim duyulan ambalajlama aplikasyonlarında kullanılır. Bunlar daha masraflı ve uygulamaları çoğu holmeltten daha zordur.
Holmeltler, fiziksel özelliklerinin karşılaştırılması bağlanımda, erimiş ve katı durumlarda özelleştirilir. Akışkanlık yoğunlukları; ısıya ve ölçüm değerlerine bağlı olarak değişir. Holmeltler tamamıyla kristalleşmiş materyaller olmadığından kesin erime noktaları yoktur. Holmeltlerin belki de en önemli özelliği, uygulama süresidir. Bu özellikler, yapıştırıcıda soğuma ve birleştirme sırasında oluşan fiziksel değişikliklere bağlıdır. Açık süre, belirli bir ısıda alt tabakaların birbirine yapışması için geçen azami zamandır. Eğer tabakalar bu süre içinde yapışmazsa, yapışkan soğumuş ve kurumuş olur. Donma süresi ise, tabakaların birleştikten sonra yapışması gereken asgari zamandır. Donma süresi bitmeden önce kontrol yapılırsa tabakalar birbirinden ayrılır. Açık süre ve donma süresi uygulama ısısına, tabakaların ısısına, tabakaların ısı iletkenliğine, yapıştırıcının pekline ve soğuma özelliklerine bağlıdır. Bir hotmeltin ısıya karşı dayanıklılığı , yüksek ısılarda birleşmeyi sürekli kılma ölçüsüdür. Isı bariyer deneyleri, sabit sıcaklıkta ya da belirli bir oranda yükselen sıcaklıklarda yapılır.
Yapıştırıcıların Sağlanmasında Belirlenmesi Gereken Temel Kriterler
- Yapıştırıcının hangi alanda hangi ürün için kulanılacağı.
- Yapıştırıcının uygulanacağı yüzeyin özellikleri (wakslı, plastik astarlı).
- Kullanılacak yapıştırıcının yapışma zamanı, ıslak ya da sıcak olarak uygulanması.
- Yapıştırıcının kullanımdan önce saklanacağı sure (raf ömrü).
- Yapıştırıcının neme karşı dayanıklılığını arttıracak ya da adhezivi böceklere karşı itici yapacak özel katkılar.
Özel bir amaca yönelik yapıştırıcının kompozisyonu, malzemeyi sağlayana bırakılmalıdır.
ETİKETLER : PVA BAZLI YAPIŞTIRICI NEDİR,PVA EMÜLSİYON YAPIŞTIRICILAR,PVA İMALATI(ÜRETİMİ),PVA KULLANIMI,PVA KOPOLİMER İMALATI,PVA KOPOLİMER NASIL YAPILIR,PVA KOPOLİMER EMÜLSİYONU YAPIMI,POLİVİNİL ASETAT KOPOLİMER,POLİVİNİL KOPOLİMER APRE KAPIŞTIRICISI,PVA HOMOPOLİMER İMALATI,PVAHOMOPOLİMER EMÜLSİYONU YAPIMI,PVA HOMOPOLİMER NEDİR,KAZEİN İMALATI,KAZEİN TUTKALI NASIL YAPILIR,KAZEİN TUTKALI İMALATI-ÜRETİMİ,LATEX YAPIŞTIRICILAR,LATEX NASIL YAPILIR,LATEKS YAPIŞTIRICI İMALATI,LATEKS TUTKAL YAPIMI,HOTMELT YAPIŞTIRICI İMALATI,HOTMELT NASIL YAPILIR.
HAMMADDELER ANSİKLOPEDİSİ
