MAKALELER / TOPRAKTA PH DEĞERLERİ - Hammaddeler ansiklopedisi
A. TOPRAK ÖZELLİKLERİ
B. FİZİKSEL ÖZELLİKLER
a) Toprak Yapısı: Taşlı, çakıllı, iri ve ince taneli, moloz kırıntılı ve masif olarak tanımlanır. Toprağın nem ve su geçirgenliği, ısı transferi, solunum kabiliyeti, gözeneklilik ve kütle yoğunluğu özellikleriyle yakından ilgilidir.
b) Toprak Dokusu: Topraktaki değişik boyutlardaki partiküllerin göreceli oranı yada mineral partikül boyutlarının ölçümüdür. Kum boyutu (2-0,05 mm ) , silt boyutu (50-2 mic.) ve kil boyutu(2-0,01' mic) olarak sınıflandırılır. Toprak doku sınıflaması, dokusal yapıyı tanımlamayı ve fiziksel özellikler üzerindeki etkisini görmeyi sağlar. Toprağın su tutma ve geçirgenliği, emre amade su miktarı, kütle yoğunluğu, ufalanma ve taşınma eğilimi özellikleri toprak dokusuyla yakından ilgilidir.
c) Kütle yoğunluğu ve gözeneklilik: Birim kütle hacminin kuru kütle ağırlığıdır. Gözenek yoğunluğu ile ters orantılıdır. Gevşek ve gözenekli topraklar daha düşük , gözeneksiz ve kompakt topraklar daha yüksek kütle yoğunluğuna sahiptir.
d) Toprak Rengi: Kolaylıkla tanınabilen bir özellik olup kimyasal ve biyolojik özelliklerle de ilişkilidir. Toprağın rengi, toprak yüzeyinin sıcaklığını etkiler. Siyah ve koyu renkli topraklar güneşten daha fazla ısı absorbe eder. Siyah ve kahverengi topraklar aynı zamanda organik maddenin varlığına işarettir. Açık renkli topraklar sıcak değildir. Kırmızı topraklar iyi derecede okside olmuş serbest demir mineralleri içerir.
C. KİMYASAL ÖZELLİKLER
a) Toprak reaksiyon derecesi: Toprağın asitlik ve bazlık derecesini temsil eder. Toprağın pH değeri, ölçümle belirlenir.( PH; toprağın H iyon aktivitesinin negatif logaritmasıdır.)
PH değeri: 0-7 ( Max-Min asitlik derecesi )
PH değeri:7 nötr
PH değeri:7-14 (Min-Max bazlık veya alkali derecesi )
Düşük pH değeri asitlik, yüksek PH değeri ise bazlık şiddetini gösterir. Toprağın reaksiyon derecesine bağlı olarak bitkiler için gerekli besin elementlerinin konsantrasyonu yeterli, eksik ve fazla (toksik ) seviyede olabilir.
Toprak solüsyonunun pH değeri ile topraktaki emre amade besin elementleri arasında bir ilişki vardır. Toprak pH değeri, besin özümsenmesi ve bitki büyümesini iki yolda etkileyebilir.
1. Hidrojen iyonun direk etkisiyle,
2. Topraktaki besin elementleri üzerindeki dolaylı etkisiyle,
Dolaylı etki daha önemlidir. PH değeri 5' den 8' e artınca Fe, Mn ve Zn konsantrasyonu toprakta daha az bulunur. pH değeri 5' in altında ise Al, Fe ve Mn konsantrasyonu yeterli miktarlarda çözünürler. Toprak pH ölçümleri, toprağın yüksek asitliliğini nötrlemek ve yüksek bazlık sorunlarını düzenlemek için gereklidir. Genel olarak bitki büyümesi ve gelişimi için 5,5-8 arası pH değerlerinin uygun olduğu kabul edilir.
b) Elektriksel iletkenlik: Kurak ve yarı kurak iklime sahip bölgelerde toprak tuzluluğu büyük bir problemdir. Tuzluluk, yıllık buharlaşma-terleme yoğunluğunun yıllık yağış yoğunluğunu aşmasıyla oluşur. Tuzluluk veya topraktaki tuz konsantrasyonu, doymuş eriyiğin (özüt ) elektriksel iletkenliğiyle belirlenir.
Elektriksel iletkenlik, elektriksel direncin karşılığıdır. Ölçü birimi; decisiemens Per meter yada millimhos Per centimeter' dir. İyonik konsantrasyon artarken elektriksel iletkenlik de artar. 25 C da 4 dSm ve üzeri iletkenlikteki toprak, tuzlu kabul edilir. Toprak tuzluluğunun bitki gelişimi üzerindeki etkisi, topraktaki emre amade suyu azaltmasıdır. Tuzun varlığı, toprağın su tutma kapasitesini düşürür. Tuzluluk derecesi ile sodyum absorbsiyon oranı, hidrolik iletkenlik ve sızma hızı arasında bir etkileşim vardır.
c) Besin element konsantrasyonu: Bitki büyümesinde 16 mineral elementin gerekli olduğu kabul edilmektedir. Makrobesin elementleri olarak adlandırılan ve bitkiler tarafından görece yüksek konsantrasyonlarda kullanılan 9 mineral elementi; C, H ,O, N, P, K, Ca, Mg ve S' dür. C, H ve O kaynağı esas olarak hava ve su' dur. N, P, K, Ca ,Mg ve S kaynağı ise toprak partikülleridir. Mikrobesin elementleri olarak adlandırılan diğer 7 mineral elementi Fe, Mn, Zn, Cu, B, Mo ve Cl çok düşük konsantrasyonlarda gerekli olup kaynakları toprak partikülleridir. Makrobesinler genellikle bitkilerde bulunan protein ve nükleik asitler gibi organik maddelerin bileşenleridir. Mikrobesinler ise çoğunlukla enzim molekülleri bileşenleridir. Asıl besin elementlerini içeren minerallerin topraktaki konsantrasyonları yetersiz veya yüksek oranlarda olduğu zaman, bitki gelişimi ve verimliliğini ters yönde etkileyebilir. Makro ve mikro besin elementleri konsantrasyonunun yetersiz olduğu topraklarda organik toprak kondisyonlayıcıları kullanılmalıdır. Se, B, Al, Mn, Fe, S, Ba, Ni, Cu, Zn ve Pb konsantrasyonları fazla ise toksik etki (zehirlenme) yaratır.
BİTKİ BESİN MADDELERİ ARASINDAKİ ETKİLEŞİM
Ana besin maddelerinin etkileşimdeki rolü | |
Ana elementler aşırı düzeyde mevcutsa | Aşağıdaki iz elementlerin bitki tarafından kullanılabilirliği azalır |
Kalsiyum | Bor, Demir, Mağnezyum |
Potasyum | Mağnezyum |
Fosfor | Çinko |
Azot | Bakır |
Bakır(Bağcılık yapılan topraklarda) | Demir |
ÇİNKO NOKSANLIĞINI ARTTIRAN FAKTÖRLER
Organik maddesi düşük ve yüksek topraklar
Yüksek pH’lı topraklar
Fosforca zengin topraklar veya Fosforla aşırı gübrelenen topraklar
Soğuk – rutubetli şartlar
ÇİNKO NOKSANLIĞINA HASSAS BİTKİLER
Hububat, Şekerpancarı, Mısır, Keten, Taze fasülye, Meyveler, Narenciye, Bağ , Patates, Pamuk.
DEMİR BİTKİ BESLENMESİNDEKİ ROLÜ Klorofil teşşekkülü için elzemdir Fotosentez için elzemdir Protein teşekkülü için elzemdir. |
NOKSANLIK BELİRTİLERİ
Genç yapraklarda kloroz (sararma)
DEMİR NOKSANLIĞINI ARTTIRAN FAKTÖRLER
Yüksek pH’lı topraklar
Kalkerli, kireçli topraklar
Toprakta bulunan aşırı oranda Bakır
Drenajı zayıf topraklar
DEMİR NOKSANLIĞINA HASSAS BİTKİLER
Bağ, Meyveler, Domates, Çilek, Pamuk
MOLİBDEN BİTKİ BESLENMESİNDEKİ ROLÜ |
Azot metabolizması için lüzumludur Klorofil teşekkülü için lüzumludur Demir ve Fosfor metabolizmasında görev yapar |
NOKSANLIK BELİRTİLERİ |
Bitki büyümesinde azalma (Azot noksanlığı belirtileri gibi) Yaprak yüzeyinde azalma (Karnabaharda kamçılaşma) |
MOLİBDEN NOKSANLIĞINI ARTTIRAN FAKTÖRLER
Düşük pH’lı topraklar (Asit karakterli topraklar)
Organik maddece zayıf topraklar
MOLİBDEN NOKSANLIĞINA HASSAS BİTKİLER
Baklagiller (Bezelye, Fasulye, Soya, Bakla vs.)
Kolza, Karnabahar, Lahana vs.
BOR BİTKİ BESLENMESİNDEKİ ROLÜ Meristem dokusunun büyümesini sağlar. Karbonhidrat metabolizmasında görev yapar. Nükleik Asid sentezi için gereklidir. Polen tozunun dişicik üzerinde filizlenmesinde yardımcı olur. |
NOKSANLIK BELİRTİLERİ
Yapraklarda bükülme ve yaprak yapısında değişim.
Büyüme noktalarında ölüm
Çatlama, bozulma ve çürüme
Döllenmede zayıflama ve meyve tutumunda azalma
BOR NOKSANLIĞINI ARTTIRAN FAKTÖRLER
Yüksek pH’lı topraklar
Kumlu topraklar
Aşırı düzeyde Azot veya Kalsiyum’un mevcudiyeti
Soğuk, nemli hava ve kurak geçen dönem
BOR NOKSANLIĞINA BİTKİLER
Ayçiçeği, Şekerpancarı, Kolza, Çilek, Sebzeler, Yonca, Bağ, Meyveler, Pamuk
MANGANEZ BİTKİ BESLENMESİNDEKİ ROLÜ Çeşitli enzimlerin çalışmasında katalizör görevi yapar. Azot indirgenmesinde rol oynar. Fotosentez için lüzumludur. Protein sentezinde gereklidir. |
NOKSANLIK BELİRTİLERİ
Genç yapraklarda damar aralarında sararma
Hububatta açık renkli şeritler ve kahverengi benekler
Hububatta sarkma
Şekerpancarında yukarıya doğru büyüme isteği ve üç köşeli yapraklar
MANGANEZ NOKSANLIĞINI ARTTIRAN FAKTÖRLER
Aşırı organik veya kumlu topraklar
Yüksek pH
Soğuk-rutubetli dönemler
Kabarık topraklar
MANGANEZ NOKSANLIĞINA HASSAS BİTKİLER
Hububat (özellikle arpa ve Yulaf) Şekerpancarı, Patates, Bağ, Meyve
MAGNEZYUM BİTKİ BESLENMESİNDEKİ ROLÜ Klorofil molekülünde yer alır ve fotosentezde aktif görev yapar. Fosfor ve Azot metabolizmasında görev yapar. Protein sentezinde görev yapar. Suyun bitki bünyesine alınmasında görev yapar. |
NOKSANLIK BELİRTİLERİ
Damar aralarında kloroz (sararma)
Bitki büyümesinde yavaşlama
(Bu belirtiler önce yaşlı yapraklarda görülür.)
MAĞNEZYUM NOKSANLIĞINI ARTTIRAN FAKTÖRLER
Kumlu veya asitli topraklar
Potasyumca zengin topraklar veya Potasyumla aşırı gübrelenen topraklar
Soğuk, rutubetli dönemler.
MAĞNEZYUM NOKSANLIĞINA HASSAS BİTKİLER
Bağ, Meyveler, Narenciye, Şekerpancarı, Patates, Hububat, Kolza, Domates, soğan, Havuç
BAKIR BİTKİ BESLENMESİNDEKİ ROLÜ Birçok enzim faaliyetinde görev yapar Fotosentezin düzenli olması için elzemdir. Hücre duvarlarında lignin teşekkülünde görev yara. Hububatta dane oluşmasında görev yarar. |
NOKSANLIK BELİRTİLERİ
Yapraklarda helezonlaşma (özellikle hububatta son yaprakta)
Yaprak uçlarında kloroz (sararma)
Bitkide bodurlaşma
Hububat başaklarında yetersiz dolum.
BAKIR NOKSANLIĞINI ARTTIRAN FAKTÖRLER
Aşırı organik, kireçli veya kumlu topraklar
Tarıma elverişli duruma getirilen, ıslah edilen araziler
Azotlu gübrelerle yapılan aşırı uygulama
BAKIR NOKSANLIĞINA HASSAS BİTKİLER
Hububat, Soğan, Mısır, Baklagiller.
KALSİYUM BİTKİ BESLENMESİNDEKİ ROLÜ Hücre bölünmesi ve uzamasında görev yapar. Hücre zarının çalışmasını ve geçirgenliğini sağlar. NOKSANLIK BELİRTİLERİ |
Meyvelerde etki kısımda acı benek denilen lekelerin oluşması (özellikle elmada)
Meyve sertliğinin kaybolması
Mantarlaşmış meyveler
Meyvenin depolanma ömrünün azalması
Domates ve biberde çiçek sonu çürüklüğü
KALSİYUM NOKSANLIĞINI ARTTIRAN FAKTÖRLER
Aşırı Azot uygulanması (aşırı köklenmeye yol açar)
Sıcak – Kuru mevsim
Aşırı Potasyum seviyesi
İri boyutlu meyveler
KALSİYUM NOKSANLIĞINA HASSAS BİTKİLER
Meyve ağaçları (Elma, Armut, Şeftali, Kiraz gibi) Domates, Biber, Hıyar, Marul, Çilek, Kavun
FOSFOR BİTKİ BESLENMESİNDEKİ ROLÜ Enerji transfer eder. Nucleic Asid teşekkülünde görev yapar. Protein sentezine yardımcı olur. Hücre zarı bileşimine girer. (Fosfolipid) |
NOKSANLIK BELİRTİLERİ
Büyüme azalır.
Yapraklar koyu yeşil teşekkül eder.
Hububatta kardeşlenme azalır.
Yaprak kenarları kırmızı veya yeşil renk alır, daha yaşlı yapraklarda doku ölümü görülür.
Meyve kalitesi ve depolama ömrü azalır.
FOSFOR NOKSANLIĞINI ARTTIRAN FAKTÖRLER
Toprakta organik madde yetersizliği
Asit topraklar
Soğuk ve rutubetli şartlar
FOSFOR NOKSANLIĞINA HASSAS BİTKİLER
Mısır, Kışlık buğday (ilkbaharda), Pamuk, Meyve ağaçları ve üzümsü meyveler.
III. BİYOLOJİK ÖZELLİKLER:
Toprak flora ve faunası, doğal ekosistemin sürdürülebilmesi için makro ve mikro besinler kadar gereklidir. Böcekler, solucanlar,bakteriler, mantarlar vd. mikroorganizmalar toprak içindeki fiziksel ve biyolojik aktiviteleriyle topraktaki organik maddelerin parçalanmalarına, organik besinlerin bitkilerce kolay özümlenebilmelerine , toprağın nem-sıcaklık-havalanma dengesini sağlamaya yardımcı olurlar.
IV. MİNEROLOJİK ÖZELLİKLER:
Toprağı oluşturan mineraller iki grupta sınıflandırılır.
a) Çatısal Mineraller : Toprağın ana bileşenini teşkil eden birincil minerallerdir. Kum silt ve kil tanecikleri, mikrokristalli bileşenler (Volkanik Kül ve Çörtler), ve kaya parçacıklarından oluşurlar.
b) Kil Mineralleri ve şekilsiz ince taneli bileşenler: Toprağın kil fragsiyonunda bulunan şekilsiz-ince taneli minerallerdir. Birçok toprakta kil fragsiyonunun çoğunluğu alüminasilikat killerdir.
Fazla aşınmış topraklarda ise gibbsite ve hydrous ironoxide killer ağırlıktadır.
B.TOPRAK KONDİSYONLAYICI KULLANIMI:
Toprak kondisyonlayıcılar, bitki büyümesi ve gelişimini arttırmak için doğrudan toprak yüzeyine serpilerek yada toprak işlenirken karıştırılarak uygulanır. Bitkilerde kök ve gövde gelişimi , bol ve kaliteli ürün hasadı topraktaki besinlerin kolay ve yeterli miktarda alınmasına bağlıdır. Topraktan yeterli besini kolaylıkla alamayan bitkilerde gelişme ve verim artışı istenilen düzeyde olmaz. Toprağın fiziksel yapısı ve dokusu, makro ve mikro besin element içeriği , tuzluluk ve PH değerleri gibi özellikler belirleyici etkiye sahiptirler. Bu nedenle tarım yapılan toprakların analizleri yapılmalı ve uygun miktarda organik toprak kondisyonlayıcı, mineral ve kimyasal gübreler kullanılmalıdır.
Bitkilerin gelişimi ve optimum biyolojik etkinliği için dört ana faktör gereklidir. Bunlar:
1-Uygun hava ve toprak sıcaklığı,
2-Optimum emre amade toprak suyu ve havası
3-Yeşil bitkilerin fotosentez yapabilmesi için enerji kaynağı olarak ışık,
4-Bitkilerin beslenmesi için ihtiyaç duyduğu besin elementlerinin toprakta alınabilecek
uygunlukta ve oranda bulunması.
Toprak kondisyonlayıcılar, toprak verimliliği ve üretim artışı açısından öncelikle verimlilik yöntemi sağlamak, tuzluluk oranı tamponlamak, toprak PH değerini düzenlemek ( bazik topraklarda şaşırtıcı etki gösterir.) toprağın organik madde ve mineral içeriklerini arttırmak, toprakta mikroorganizma sayısını arttırarak biyolojik aktiviteler düzenlemek amacıyla tarımcılar tarafından kullanımları her geçen gün yaygınlaşmaktadır.
LEONARDİT (ORGANİK HUMAT) TOPRAK KONDİSYONLAYICILAR
1. Toprak yüzeyi üzerindeki hava hareketini sınırlamakla toprağın üst kısmından aşağı seviyelere doğru sıcaklık değerlerini düzenler.
2. Toprak yüzeyi üzerindeki kabuklanmayı ve sızdırmazlığı azaltarak su süzülmesini iyileştirir. Buharlaşıcı su kayıplarını azaltarak toprak nemini korur.
3. Bitki gelişimi için yararlı mikroorganizmaların çoğalması ve aktiviteleri için uygun ortam ve enerji kaynağı sağlar.
4. Bazik topraklarda parçalanmaları sonucu içerdiği organik besin elementleri serbest kalarak bitki köklerince kolaylıkla özümlenirler. Toprakta azot yetersizliğini düzenler ve azottan daha iyi yararlanılmasını sağlar.
5. Bitkinin azottan yararlanabilmesi için topraktaki karbon/azot oranı izlenmelidir. İdeal oran 20:1- 30:1 arasında olmalıdır. Yüksek oranda azot hareketsiz kalır ve bitki köklerince rahat özümlenemez. Düşük olmasında ise organik azot, inorganik azot haline dönüşeceğinden bitki tarafından azot özümlemesi zorlaşacak ve yetersiz kalacaktır.
6. Hümik asit esaslı toprak kondisyonlayıcıların polisakkarit, şeker, protein, aminoasit ve basit organik asitler içermesi bitkilerin sağlıklı, güçlü ve güzel görünümlü olmasını, meyvelerin mineral,enzim ve vitamin içeriklerini arttırmasını sağlar.
7. Hümik asit esaslı toprak kondisyonlayıcılar 4,5-5,5 pH değerine sahip olduklarından alkali (bazik) topraklarda (7,5-14) çözünerek parçalanırlar. Toprak pH değerini düzenler ve bitki gelişimi için ideal ortam sağlar. (Bitki gelişimi için ideal pH değerinin 5,5-6,5 olduğu kabul edilir.)
8. Bitki gelişmesi ve büyümesi öncelikle kök sistemine emre amade besinlerin temini ve kök yüzeyine ulaşan besinlerin aktif olarak absorbe edilmesiyle gerçekleşir.
Bitki besin elementlerinden mikrobesinler, enzim moleküllerinin baskın oranda bileşenleriyken makrobesinler genellikle proteinler ve nükleik asitler gibi bitkilerde bulunan organik bileşenlerin bileşenleridir.
Bitki besin maddeleri fiziksel ve kimyasal davranışlarına göre sınıflandırılırlar.
1. Çözünebilir besinler: Toprak solüsyonunda çözünen iyonlara sahiptir.
2. Takas edilebilir besinler: İnorganik mineral iyonlarıyla organik madde iyonlarının yer değiştirmeleriyle oluşan mineral-organik madde kompleksleri formundaki besinlerdir.
3. Demir-manganez oksid bağlı besinler: Mineral-organik madde kompleksi formunda olmayan besinlerdir.
4. Organik olarak bağlı besinler: Organik madde içerisinde çözünebilir ve çözünemez formda bulunan elementlerdir.
5. Kalıntı besinler: Organik fragsiyonda arta kalan besinlerdir.(izelementler)
Leonardit (Organik Humat ) bünyesindeki düşük molekül ağırlıklı hümik maddeler (fulvat) bitkilerin metabolik işlemlerini etkileyen kimyasal reaksiyonlarla ilişkiliyken yüksek molekül ağırlıklı hümik maddeler ( humat ) toprağın fiziksel karakterlerini değiştirir.
1. Bitkilerin solunumu için gerekli oksijenin bitki dokularınca alınmasına yardım eder. Böylece bitkiler için metabolik enerji sağlar.
2. Fotosentez için gerekli enerjiyi üretir. Klorofil üretimi için güneş ışığının yanı sıra CO₂,H₂O, izelement ve inorganik tuzlardan kompleks organik materyaller - özellikle karbonhidratların biyokimyasal üretimi için fotosentez işlemini hızlandırır.
3. DNA ve RNA aktivitesi için nükleik asitlerin üretimini düzenlemekle bitki hücrelerinin çoğalmasına yardım eder.
4. Enzimlerin gelişmesini ve net enzim sentezini doğrudan etkiler.
5. Bitkinin büyümesini,kök sisteminin gelişmesini, sağlığını ve besin kuvvetini arttıran , bitki için demirin bağlanmasıyla ilgili olan AUXINS maddesiyle hücre bölünmesinde aktif olan CYTOKININS maddesini içerir.
AUXINS; doğal bitki hormonlarıdır. Bitkinin için emre amade şeker yapması ve ışık alımını kontrol etmesiyle meyve, çiçek, yaprak, filiz ve köklerde bitki hücrelerinin büyümesini hızlandırır. Humatların AUXINS içermesi bitki metabolizmasını pozitif etkiler.
6. İçerdiği organik bileşikler:Hücresel büyüme ve DNA-RNA aktivasyonunu düzenleyen spesifik
enzim etkisi gösterir. Humik ve fulvik maddeler enzim gelişimine tesir eder. Net enzim sentezi
üzerinde direk ve pozitif etkisi olduğu kabul edilir.
7. Humatlar içerdiği organik vitaminler ve organik antibiyotikler sayesinde hastalıklara karşı direnci arttırır. Zararlı haşereleri kontrol eder. Bazı bakterilerce ( fungi, Actinomycetes) üretilen antibiyotikleri toprakta özel olarak tespit etmek zordur, fakat varlıkları bilinir. Antibiyotikler, bazı mikropları öldürmesi veya etkisiz kılmasıyla bitkiler için hayati önem arzederler. Toprakta düşük konsantrasyonlarında bile çok etkili oldukları bilinir. Bitki artıklarının bozulması esnasında doğal streptomysin, Terramycin, Bacitracin, ColicinePolimyxin, Clavacin ve Penicillin gibi antibiyotikler meydana gelir.
Topraktaki mikroorganizmalar bitki yaşamını ve gelişimini etkileyen vitaminleri üretir. Organik vitaminler, Auxins ve diğer bitki hormonları organik maddelerin hümifikasyonun önemli ürünleridir.
Toprak bakterileri tarafından üretilen antibiyotikler güvenli ve dengeli bir mikrobiyal popülasyon sağlanmasında önemli bir rol üstlenirler. Toprak verimliliğinde ideal organik madde içeriği 4% -6% olmalıdır. Buna rağmen birçok toprakta organik madde içeriği 1% ve altında değerdedir. İdeal organik madde içeriğine sahip topraklarda mikro organizma popülasyonu, sıcaklık ve nem düzeyi bitki gelişimini direk etkiler.
Leonardit (Organik Humat ) toprak kondisyonlayıcının yararları şunlardır:
1. Toprağı gevşetir ve yumuşatır.
2. Toprağa bağlı besinleri serbestleştirir.
3. Toprağın su tutma kabiliyetini arttırır.
4. Kabuklanmayı ve kezeklenmeyi düşürür.
5. Toprakta humus oluşumuna yardım eder.
6. Tohumun çimlenme hızını arttırır.
7. Toprakta havalanmayı iyileştirir.
ETİKETLER: LEONARDİT NEDİR,LEONARDİT NERELERDE KULLANILIR,TOPRAK DÜZENLEYİCİ NEDİR,TOPRAK DÜZENLEYİCİSİ İMALATI,GRANÜL TOPRAK DÜZENLEYİCİSİ,TOZ TOPRAK DÜZENLEYİCİ,ORGANİK MADDE NEDİR,ORGANİK GÜBRE FORMÜLÜ,HUMİK ASİT EDLESİ.
HAMMADDELER ANSİKLOPEDİSİ