MAKALELER / SODYUM NİTRAT VE KULLANIMI - hammaddeler ansiklopedisi
Gıdalarda koruyucu katkı maddesi ve renk koruyucu olarak kullanılan sodyum nitratın E numarası E251'dir.
Moleküler formülü NaNO3, moleküler ağırlığı 84,9947 g/mol, yoğunluğu 2,26 g/cm3, erime noktası 307°C, kaynama noktası 653°C, sudaki çözünürlüğü 87,4 g/100 ml olan sodyum nitrat beyaz toz veya renksiz kristal şeklinde bulunur.
Sodyum nitrat (NaNO3) Şili güherçilesi olarak da bilinir. Isıtılınca, önce oksijen ve nitrit, sonra azot, oksijen ve sodyum oksit halinde ayrışır.
Sodyum nitrat doğal oluşan bir mineraldir. Doğada yeşil yapraklı sebzelerde bulunur.
Sodyum nitrat kimyasal olarak değişik yöntemlerle üretilmekledir. Bu yöntemlerin tümünde sulu sodyum nitrat çözeltisi buharlaştırılmakta ve sodyum nitrat kristal şekle dönüştürülmektedir. Sodyum nitrat gübresinde nitelik yönünden nem, parça büyüklüğü durumu, nitrit içeriği, toplam yabancı madde içeriği ile azotun % 16'dan düşük olmaması hususları dikkate alınmaktadır.
Kimyasal yolla üretilen sodyum nitrat beyaz renkli, kokusuz suda kolay çözünebilen bir üründür. Ticari amaçla üretilen sodyum nitratın % 16 N (azot) ile % 26 Na (sodyum) içeriği olmalıdır. Gübre olarak kullanılan sodyum nitratın tümü 1929 yıllarına kadar Şili'de bulunan doğal sodyum nitrat yataklarından üretilmiştir. Şili güherçilesi ismi bu sebeple verilmiştir. Bugün de Şili'deki doğal yataklardan önemli ölçüde sodyum nitrat üretilmekledir.
Sodyum nitrat, topaklanmayı engelleyen madde içerdiğinden uzun raf ömrüne sahiptir.
Kabul edilebilir günlük alım miktarı; 3,7 mg/kg vücut ağırlığıdır.
Kullanım Alanları
- Sodyum nitratin antimikrobiyal özellikleri gıda koruyucu katkı maddesi olarak kullanımını sağlar.
- En çok gübre olarak ya da gübre yapımına ek olarak tarımda kullanılır.
- Havai fişek, barut ve diğer patlayıcıların yapımında kullanılmaktadır.
- Faz değiştirici materyal olarak kullanılabilir. Endüstride ısı transferi uygulamalarında sodyum nitrattan faydalanabilir.
- Metal sektöründe, çeliği temizlemede, alüminyumu dekapajlamada, fosfatlamada hızlandırıcı olarak kullanılır.
- Yapı sektöründe, çimento katkısı olarak kullanılır.
- Cam sanayinde, üretilen camin kalitesini arttırmada kullanılır.
- Kimyasal laboratuarlarda nitrik asit ve diğer nitratlar ile nitritlerin hazırlanmasında da kullanılır. Sodyum nitrat sülfürik asit ile birleştiğinde nitrik asit üretir.
Gıdalarda Kullanımı
- İşlenmiş (kürlenmiş, dumanlanmış) et ve et ürünlerinde koruyucu olarak bulunur. Salam, sosis, sucuk, pastırma, jambon gibi et ürünlerinin içeriklerinde sodyum nitrat bulunur.
- Etin rengini ısıl işlemlere karşı korur. İşleme sırasında pişmiş de olsa ürün, içinde sodyum nitrat ya da nitrit bulunan etlerin rengi pembe yada kırmızı kalır ve bu amaçla et ürünlerinde kullanılır.
- Peynir ve pizzalarda koruyucu olarak kullanılır. Tavuk ve balıkta da kullanımları vardır. Konserve yapılan tavuk ve ton balığının korunacak pembelikleri olmadığından içlerinde sodyum nitrat/nitrit bulunmadığını düşünebilir.
Yan Etkileri
Nitratların yan etkileri yoktur. Ama ısıtılarak veya midenin içerisinde bulunduğunda nitratlar nitrite (E250) çevrilebilirler ve bu durum nitritin sebep olabileceği yan etkilerin görülmesine yol açabilir.
Bazı ülkelerde, sağlık durumlarının hassasiyetleri nedeniyle hamile kadınların ve küçük çocukların nitat içeren gıdaların tümünden uzak durmalarını önerilmektedir.
ETİKETLER :
- SODYUM NİTRAT NEREDE KULLANILIR
- SODYUM NİTRAT NASIL KULLANILIR
- SODYUM NİTRAT NE KADAR KULLANILIR
- SODYUM NİTRAT MSDS
- SODYUM NİTRAT KİMYASAL FORMÜLÜ
- SODYUM NİTRAT KİMYASAL VE FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ
- SODYUM NİTRAT KULLANILDIĞI ALANLAR
HAMMADDELER ANSİKLOPEDİSİ
