MAKALELER / SABUN FORMÜLLERİ - DETERJAN ANSİKLOPEDİSİ
SABUN HAKKINDA
SABUN NEDİR?
Basit bir anlatımla Sabun,bir asit ile(yağ asidi) bir baz'ın(alkali) reaksiyonu sonucunda oluşan tuz'a verilen addır.Her yağın içerdiği yağ asitleri değişik olup cilde yarar ve zararları da değişiktir.Yine her yağı sabunlaştırmak için gerekli alkali oranı da değişiktir.Bu oran çok dikkatli hesaplanmadığı taktirde ya sabunlaşma tam olarak gerçekleşmez, ya da sabunda kalan sabunlaşmamış alkali (serbest alkali), cildin tahriş olmasına yol açar. Eski çağlarda alkali olarak kullanılan sabun bazı(kostik) bulunmadığından,bazı ağaçların odunlarının külleri içersinden su geçirilerek alkali elde edilirdi.Bu şekilde elde edilen alkalinin derecesi hiçbir zaman aynı olmadığı için üretilen sabunların evsafları da birbirini tutmuyordu. Günümüzde bile pek çok sabun imalathanesinde sabun bazı,"ustaların" göz kararı ile kullanılmaktadır.
SABUN ÇEŞİTLERİ
Piyasalarda pek çok sabun çeşiti bulunmaktadır.Bunlardan en fazla bilinenleri ,fabrikasyon sabunlardır.Değişik marka,şekil,renk,koku ve ambalaj çeşitleri ile piyasaya sürülen bu sabunlar,içerdikleri kimyasallar,boya ve suni maddeler nedeniyle batılı ülkelerde "deterjan" olarak da adlandırılmaktadırlar.Sadece temizlik amaçlı olup cilde hiçbir faydaları bulunmamaktadır.Dahası,yabancı kaynaklarda belirtildiğine göre deri ve kılcal damarlar yolu ile dolaşım sistemine dahil olan bu maddeler,uzun vadede insan sağlığını olumsuz etkilemektedir.Bu nedenle sağlık bilinci gelişmiş ülkelerde sabunların da doğal olanlarına karşı büyük bir talep patlaması gözlenmektedir.
Daha çok küçük ölçekli yerel imalathanelerde 5-15 tonluk kazanlarda kaynatılarak üretilen,hatta bazıları Doğal Sabun,Defne Sabunu,Zeytinyağı Sabunu v.b. adlar altında satışa sunulan sabunlarda ise ucuz olmaları açısından zeytinin yağı çıkarıldıktan sonra kalan posasından elde edilen Pirina Yağı,Hayvansal yağlar(Don Yağı) ,atık yağlar ve benzeri düşük kaliteli yağlar kullanılmaktadır.Defne ve diğer yararlı yağlar ise %3-5 gibi çok düşük oranlarda kullanılmaktadır.Ayrıca kaynatılarak elde edilen bu sabunların göreceli olarak daha kaliteli yağ kullanılanlarında bile,ısıdan dolayı yağların bütün olumlu özellikleri kaybolmaktadır .
Kaynama sonucunda dibe çöken gliserin ile karışık bir sıvı ya atılmakta,ya da gliserin ayrıştırılarak kozmetik firmalarına satılmaktadır.Sabunun sertliğini sağlamak üzere ya kostik oranı fazla tutulmakta,ve/veya hayvansal yağlar ilave edilmektedir.Fazla kostik serbest alkali olarak cildi tahriş etmeye,hayvansal yağlar ise derideki gözenekleri tıkamaya yol açmaktadır. Yine piyasada Gliserinli sabun adı altında satılan şeffaf sabunlarda ilave edilen gliserinin yanı sıra alkol,şeker,ısı,basınç gibi teknikler uygulanmaktadır.Ayrıca suni koku ve renklendiriciler,alkol ile birlikte cildin kurumasına yol açabilmektedir.Bazı şeffaf Gliserin sabunlarında ise Propylene Glycol(Antifiriz) ve Diethanolamine(DEA) maddeleri kullanılmaktadır. Bütün bu sabun çeşitleri,"Sıcak İşlem" adı verilen kaynama sıcaklıklarında üretilmektedir.Bu ise yağların yararlı özelliklerinin kaybolmasına ve sabunun gliserinden yoksun olmasına yol açmaktadır.
sabun nasıl üretilir?
sabunun ana maddesi NaOH yani sodyum hidroksit tir
nasıl yapıldığına ilişkin bilgi aşağıdadır.
A- MALZEMELER: (1) en ucuzundan zeytinyağı; (2) su; (3) sud kostik (NaOH, yani sodyum hidroksit); (4) termometre; (5) sabun kalıpları (6) çelik tencere (6-lt.lik); (7) bir su bardağı (ölçek olarak) (8) tahta yemek kaşığı ve mikser (Dikkat: blender değil!, mikser).
B- YAPIM:
1- Çelik tencereye 6 bardak su koy. İçine yavaş yavaş 1 bardak NaOH'ı karıştıra karıştıra ekle. (Çok dikkat et, hepsini bir kerede döküverme) Exotermik reaksiyonla kendi kendine ısınıverir bu karışım. Bunun 40C.ye düşmesini bekle.
2- 3 bardak Zeytinyağını ayrı bir kapta 40 C.ye ısıt.
3- kostik 40 C.ye düşünce, 40C.deki yağı yavaş yavaş tahta kaşıkla karıştıra karıştıra çelik tenceredeki kostiğe dök. Kaşığı bırak, mikserle minimum 10 dakika düşük devirle karıştır. Etrafa sıçratma sakın. Hele gözüne cildine gelmesin, gelirse bol suyla yıka. 10 dak. sonra bırak; bundan sonra her 5-10 dakikada bir mkserle 1-2 dakika süreyle yine karıştır.
4- Bu aralıklı karıştırma işine, karışım koyu boza veya muhallebi kıvamına gelene kadar devam et. Kaşıkla yardığın zaman kaşık izi kalıyorsa olmuş demektir. Bu karıştırma işlemleri sırasında 40 C.yi muhafaza etmen gerek Termometre ile kontrol et, gerekirse ben-mari uygula, daha rahat edersin. 3-5 derecelik sıcaklık farkları işi bozmaz.
5- Çelik tencereyi bir battaniyeye sar (tıpkı yoğurt yapar gibi) ve 24 saat beklet. Bu sürede açıp bakma ne oluyor diye.
6- 24 saat sonra çıkar, kalıplara dök. Kalıplarda 2-3 gün beklet.
7- Sabunları kalıptan çıkar, havanacak şekilde bir tel ızgara üstünde 2 ay beklet. Üstü beyaz toz yapabilir, meraklanma, bu sodadır. Fırçalayınca gider.
Not: 1-arap sabunu dediğimiz jel sabun isterseniz NaOH yerine KOH, yani potasyum hidroksit kullanırsınız. Kalıba da gerek yoktur o zaman.
2- Kalıplara döktükten sonra bütün kap-kacağı sıcak sabunlu sularla yıka.
3- Kalıp için en pratik yol şu: Yarım metre boyunda 70 veya 100 mm. çapında Fırat atık su borusu al, borunun bir ucunu kapayarak malı buna dök. 2-3 gün sonra bir ucundan itince öbür taraftan sabun çıkar. Bunu istediğin kalınlıkta dilimlersin.
Sabun 2. Dünya Savaşı sonnrasına kadar kazan kaynatma yöntemi ile yapılırdı. Ülkemizin bazı kesimlerinde hala uygulanmakta olan bu yöntemde yağlar bir tuz yatağının üzerinde kaynatılır ve suda çözülmüş sodyum ya da potasyum hidroksit eklenerek sabunlaşma reaksiyonu elde edilir.
Bu yöntem ülkemizin kırsal kesimlerinde, evde kullanılmış yağları, zeytin, pamuk gibi endüstriyel yağ bitkierinin posalarında kalan ve çoğunlukla kimyasal solventlerle çıkarılan yağları, sabuna çevirerek değerlendirme amacı ile kullanılmaktadır. Çoğunlukla dededen kalma formüller ve uygulamalarla gerçekleştirilen bu yöntem sonucu elde edilen sabun, çamaşır sabunu olarak kullanılır. Vücut temizliği için pek elverişli değildir.
Kontrollü ve güvenli sabun yapımı için devamlı laboratuvar denetimi ve mekanik sabunlaştırıcılar gereklidir. Yüksek kapasiteli sabun üretiminde bu işlemler bir üretim bandı şeklindedir.
Önce yağlar gerekli dozda alkali eklenerek, gerekli ısı altında uzun süre karıştırılırlar ve sabunlaşma reaksiyonu tam olarak gerçekleştirilir. Yüksek kapasiteli işletmelerde bu safhadan sonra sabunun gliserini kimyasal olarak ayrıştırılır ve bir yan ürün olarak değerlendirilir.
Gliserini alınmış sabun vakumlu spray yöntemi ile kurutulur ve granül haline getirilir. Sabunun su oranı yapılacak sabun kalıbının özelliklerine göre belirlenir.
Bundan sonraki aşamalarda sabun granülleri amalgamator adı verilen bir karıştırıcıda boya, koku ve diğer istenen malzeme ile karıştırılıp, merdaneli preslerde ve extruzyon preslerinde sıkıştırılarak iyice homojenize edilir. En sonunda da kalıplar halinde kesilip damgalanır ve paket edilir.
Aşağıdaki resimde bir daimi sabun üretim bandının planını görmektesiniz:
Soğuk Sabun Yapım Yöntemi (Cold Process)
Özellikle Amerika Birleşik Devletlerinde, genellikle ev hanımları tarafından benimsenen bu sabun yapım yönetimi, mutfak gereçleri ile ev ortamında küçük çapta sabun üretimine imkan tanımaktadır.
Bu yöntemle sabun yapabilmek için gerekli araç ve gereç, bir el mikseri, geniş bir paslanmaz çelik tencere ve kalıp olarak kullanılabilecek herhangi bir kaptan ibarettir.
Bu yöntemle küçük miktarlarda olmak şartı ile çamaşır sabunu kalitesinde sabun üretilebilir. Burada dikkat edilmesi gereken konular, sabundaki su ve kostik oranı, homojen bir karışım, ve sabunlaşma reaksiyonunun tamamlanması için gerekli olan bekleme süresidir. Bu bekleme süresi oldukça uzun olmalıdır. Bu yöntemle yapılan sabunlar rafine edilmedikleri ve serbest kostikten arındırılmadıkları için cilt temizliğinde kullanılmazlar.
Doğal Sabun?
Sabun yağların alkalinlerle olan kimyasal reaksiyonu sonucu oluşan kimyevi bir maddedir. Biz şimdiye kadar sabun ağacı, sabun tarlası ya da sabun madeni görmediğimizden bu maddenin doğada kendi başına oluştuğunu sanmıyoruz.
Sabunun kalitesi saflığından, yapımında kullanılan yağlardan, üretim yönteminin bilimselliğinden ileri gelir. İki teneke yağ, bir teneke su, bir avuç kostik ile köy meydanında kaynatılarak yapılan, ya da iki fincan yağ, bir fincan su ve bir tutam kostikle mutfakta el blenderi ile yapılan sabunları doğal ve yararlı sabunlar olarak tanımlamak oldukça yanlış olur. Bilinçsizce ya da eksik ekipman ile yapılan sabunlar cilde hasar verebilirler.
Sabunlarımızın Farkı.
Natural Active® saf zeytinyağlı sabunlarının yapımında tuz yatağı üzerinde kaynatma, ya da soğuk yapım yöntemleri uygulanmamaktadır.
Sabunlarımız hassas dozajlı karıştırıcılarda, gerekli reaksiyon ısılarına ulaşılarak, gliserinleri alınmadan, tam ve homojen bir sabunlaşma elde edilecek şekilde üretilmektedirler.
Natural Active® saf zeytinyağlı sabunlarının farklılığı, yapımlarında kullanılan yağların saflığı, yapım yöntemlerinin bilimselliği, titiz kalite kontrolü ve içerdikleri bakım ürünlerinin herhangi bir ısıl ya da kimyasal işleme uğramadan, saf ve doğal halleri ile serbest olarak bulunmalarındadır.
• Sabunlarımız üç bölümden oluşmaktadır.
1. saf zeytinyağı sabunu,
2. saf palmiye yağı sabunu,
3. saf sızma zeytinyağı ve diğer bitki özleri ile yağları.
Önce saf sofralık zeytinyağı ve kosher grade rafine palmiye yağı sabunları homojen ve serbest kalevi oranı %0,00 olacak bir şekilde yapılır. Sızma zeytinyağı ve bitki özleri sabunlaşma reaksiyonunu tamamlamış. serbest kalevi oranı %0,00 olan bu sabunlara ısıl ya da kimyasal bir işlem uygulanmadan karıştırılır. Bu şekilde cilt bakım ürünlerinin sabunlaşması, okside olması ve bozulması önlenir. Saf sızma zeytinyağında bulunan ısıya duyarlı polifenollerin ve diğer antioksidanların muhafazası sağlanır.
Sabunlarımızın amacı ve işlevi, cildi yumuşak bir şekilde temizleyerek içerdikleri bakım ürünlerinin cilt üzerindeki etkilerini maksimuma çıkartmaktır.
ETİKETLER : SABUN ÜRETİMİ,SABUN ELDESİ,SOĞUK SABUN YAPIMI,ZEYTİNYAĞLI SABUN NASIL YAPILIR,ZEYTİNYAĞLI SABUN ÜRETİMİ,ZEYTİNYAĞLI SABUN ELDESİ,ZEYTİNYAĞLI SABUN HAMMADDELERİ,PALMİYE YAĞI SABUN ÜRETİMİ,PALMİYE SABUN NASIL ÜRETİLİR,PALMİYE SABUN ELDESİ.
HAMMADDELER ANSİKLOPEDİSİ