MAKALELER / İNGİLTEREDE GIDA PAZARI
İNGİLTERE GIDA ÜRÜNLERİ PAZARI
Pazar Bilgileri
İngiltere gıda ürünleri pazarında 7.532 yiyecek-içecek üreticisi, 104.753 perakendeci ve 262,274 toptancı ile yiyecek hizmet sunucusu (catering) olmak üzere üç ana grupta yaklaşık 375.000 firma faaliyet göstermektedir.
Üretim değeri açısından bakıldığında, 73,7 milyar pound satış değeri ile imalat sektöründe yaratılan toplam katma değerin yüzde 14.2’sini oluşturan gıda imalat sektörü İngiltere’nin en büyük imalat sektörüdür. Sektörde imalatçı grubunda faaliyet gösteren yaklaşık 7500 firma 417.000 kişi istihdam etmekte ve bu sayı üretimde çalışan kişilerin yaklaşık %14’ünü oluşturmaktadır.
Gıda ürünleri imalatı sektörler açısından büyük çeşitlilik arz etmektedir. Başlıca ürün grupları ise; kahvaltılık tahıl gevrekleri, içecekler, şekerlemeler, balık ve balık ürünleri, meyve ve sebze işlenmesi, et ve et ürünleri, bitkisel ve hayvansal yağlar, tavukçuluk ürünleri olarak sıralanabilir. Pazar oldukça yoğulaşmış bir görüntü arz etmektedir. Tablo 1’den de görüleceği üzere, imalat sektöründe faaliyet gösteren ilk on firmanın satış değeri pazarın yaklaşık %40’ını oluşturmaktadır.
|
Tablo 1: İlk 10 Gıda Üreticisi |
||
|
Firma |
Toplam Satış (£m) |
Başlıca Ürünler |
|
Cadbury Schweppes |
6.441 |
Şekerleme/Meşrubat |
|
Associated British Foods |
4.931 |
Sebze/Meyve/Bakliyat |
|
Tate & Lyle |
3.167 |
Şeker |
|
Scottish & Newcastle |
2.677 |
İçecek |
|
Allied Domecq |
2.611 |
İçecek |
|
Diageo (UK) |
1.423 |
İçecek |
|
Northern Foods |
1.421 |
Sebze/Meyve/Bakliyat |
|
Dairy Crest |
1.247 |
Süt ve Süt Ürünleri |
|
Unilever Bestfoods |
934 |
Sebze/Meyve/Bakliyat |
|
Geest |
865 |
Taze Yiyecek |
Toptan satışlarda genel veya belli ürünlerde uzmanlaşan toptancılar, ulaştırma konusunda faaliyet gösteren firmalar ve yiyecek hizmet sunucuları yer almaktadır. Toptancılar grubunda indirimli satış mağazaları (9 adet) ve diğer toptancılar (10 adet) olmak üzere toplam 19 firma faaliyet göstermektedir. 9,4 milyar pound’luk indirimli magazalar grubunda Booker firması pazarın yaklaşık yarısına sahiptir. Yaklaşık 33 milyar pound satış değeri olan yiyecek hizmetlerinde ise pazarın %26’sı fast food zincirleri, %20’si oteller, %19’u restoran zincirleri, %13’ü ise pub’lardan oluşmaktadır.
Gıda ürünlerinin nihai tüketiciye ulaşmasında ise süpermarket zincirleri, “convenience store” olarak tanımlanan, süpermarketlerden daha küçük ve daha uzun süre açık kalan zincirler ile yerel marketler, gazete bayileri, manavlar gibi geleneksel küçük işletmeler rol almaktadır.
|
Tablo 2: Perakende Satış Mağazaları |
|
|
Tür |
Firma Sayısı |
|
Süpermarket ve Büyük Mağaza |
6.507 |
|
Convenience Store |
53.653 |
|
Geleneksel Küçük İşletmeler |
44.593 |
|
Toplam |
104.753 |
İngiltere perakende gıda ürünleri pazarına büyük süpermarket zincirleri hakimdir. Yapılan resmi çalışmalarda, bu zincirlerin 2010 yılına kadar pazarın yaklaşık %92’sine hakim olacağı öngörülmektedir. Halihazırda, İngiltere yiyecek-içecek pazarının en büyük perakendecileri Tesco, Asda/Wal-mart, Sainsbury’s ve Morrisons zincirleridir. Aşağıda yer alan tabloda perakende sektörü pazar payları görülmektedir.
|
Tablo 3: İngiltere Perakende Pazarı |
|
|
Firma |
Pay (%) |
|
Tesco |
27,4 |
|
Asda/Wal-mart |
17,0 |
|
Sainsbury's |
16,4 |
|
Morrisons |
15,3 |
|
Diğer zincirler (*) |
11,1 |
|
Somerfield |
5,1 |
|
Kooperatif Ortaklıkları |
4,0 |
|
Bağımsızlar |
4,0 |
|
(*) Waitrose, Marks&Spencer, Iceland, Budgens, küçük bölgesel zincirler vb. |
|
İngiltere Gıda Pazarında Başlıca Eğilimler
· İngiltere, kozmopolit ve varlıklı nüfusuyla dünyanın en çeşitli ve yeniliğe açık pazarlarından biridir. 2005 yılında, nihai tüketiciler tarafından yaklaşık 154 milyar pound tutarında gıda harcaması yapılmıştır. Bu miktar toplam hane halkı harcamasının %20.6’sına tekabül etmektedir. Dolayısıyla, tüketiciler yeni ürünler ve tatlara son derece açıktır.
· İngiliz tüketicisi, medya ve devlet destekli kampanyalar nedeniyle sağlıklı beslenme konusuna giderek daha fazla önem vermektedir. Bu çerçevede, organik, düşük yağ içerikli, allerjik bünyelere göre hazırlanmış veya tedavi edici özelliği bulunan yiyeceklere olan talep hızla artmaktadır. İngiltere, sağlıklı beslenme konusunda tüketici farkındalığı açısından dünyada ilk sıradadır. Özellikle her gün beş porsiyon meyve/sebze veya eşdeğeri ürünler tüketmenin teşvik edildiği “five a day” kampanyası birçok gıda, yiyecek ve içecek pazarlama kampanyasında referans gösterilmekte, ürünün ne miktarının bir porsiyon oluşturacağı etiketlere açıkça yazılmaktadır.
· İngilizlerin, tüm Avrupa ulusları içinde en fazla seyahat eden, bu nedenle de yiyecek konusunda farklı tatlara ve çeşitlere en açık uluslar arasında olması nedeniyle pazarda etnik ve yöresel yiyeceklere olan talep hızla artmaktadır.
· İngiltere nüfusunun üçte ikisi bir veya iki kişiden oluşan hane halkları şeklindedir ve bu oran giderek artmaktadır. Az sayıda kişiden oluşan hane halkları hazır-donmuş yemek pazarının yıllık ortalama %10 büyümesine yol açmaktadır.
· Ayrıca, evde yemek pişirme eğiliminin kalabalık aileler için de giderek düşüş göstermesi nedeniyle restoran ve paket yemek satışları da hızla artmaktadır. Yiyecek tedarik hizmetleri (catering) satışları da 2005 yılında %5.7 büyüyerek 75 milyar pound’a ulaşmıştır.
Tarife Dışı Ticaret Engelleri
İngiltere’de tarifeler, gümrük denetimi, sağlık kontrolleri, miktar ve değer kontrolleri, lisans-standard ve etiket uygulamaları vb. konular bakımından AB ülkelerindeki uygulamadan farklı ve özel olarak dikkati çeken, ithal edilen ürünlerin pazara girişine engel oluşturan bir uygulama bulunmamaktadır. Bütün diğer AB üyesi ülkeler için geçerli olduğu gibi sağlık, güvenlik, çevre koruma gibi özellik taşıyan alanlarda, AB’de yapılan uygulamalar bazı maddelerin İngiltere’ye ithalinde güçlük yaratabilmektedir.
İngiltere’de sağlık, güvenlik amaçlı denetim uygulamalarında bazı özel durumlar hariç, pazara girişi baştan engelleyen veya güçleştiren katı uygulamalar yerine, genellikle beyan esasına dayalı, nihai sorumluluğu ithalatçıya veya dağıtıcıya bırakan esnek bir yaklaşım benimsenmiştir. Ancak, elbette ürünlerin bu rekabetçi ve yüksek fiyatlı pazarda satılabilir/talep edilebilir nitelikte olabilmesi için oldukça iyi standartları taşıması gerekmektedir.
AB’de pazar giriş sorunları bulunan Türkiye menşeli bazı maddelerde (örneğin sütlü mamuller, kanatlılara ait ürünler vs.) mevcut engellerin kaldırılması için gerçekleştirilecek uyum çalışmaları ve AB kurumları nezdinde yapılan girişimler sonuç verdiğinde, bu ürünlerin ithalinde de sorun kalmayacağı düşünülmektedir.
Ticaret İstatistikleri (*)
İngiltere, AB’nin tarım ürünlerinde üçüncü ülkelere uyguladığı yüksek tarifelerin de etkisiyle ithalatının yaklaşık yarısını AB içi ticaret yoluyla sağlamaktadır. Bu eğilimin, gıda ürünleri ithalatı sözkonu olduğunda daha güçlendiği Tablo 4’te de görülebilir. Avrupa Birliği ülkeleri dışında İngiltere’nin gıda ithalatında önemli diğer pazarlar ise sırasıyla Diğer Amerika, Doğu Avrupa, Afrika olarak sıralanmaktadır.
|
|
|
|
|
||
