MAKALELER / KÜKÜRT KULLANIMI - HAMMADDELER ANSİKLOPEDİSİ
Kimyada S simgesiyle gösterilen kükürt (atom numarası 16, atom ağırlığı 32,07), eski çağlardan bu yana bilinir. Sicilya'da doğal halde bulunması, eski Akdeniz uygarlıklarında birçok alanda kullanılmasına neden olmuştur. İ.Ö. 900 yıllarında Homeros, kükürtün tıbbi özelliklerinden söz etmiştir. Yanan kükürtten (kükürt dioksit, SOı) çıkan dumanlarsa, uzun süredir dokumaların ağar turnasında ve mikropların yok edilmesinde kullanılmaktadır.
FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ : PERYODİK ÇİZELGE'de kükürt, üçüncü grubun sonuna doğru yeralır. Biı ametal olduğu için, ısı ve elektriğe karşı yalıtkandır. Oda sıcaklığında, san renkli billurlar biçimindedir; tadı ve kokusu yoktur. Bilinen ikibillur biçimi ya da alotropu vardır. Alfa biçimi ortorombik billur yapıdadır ve erime noktası 113°C'tır. 95°C'ın üstünde, monoklinik billur yapıdaki daha dayanıklı ((3) biçimine (erime noktası 119°C) dönüşür. Bu dönüşüm oldukça yavaş yürür. Bu yüzden kükürt hızla ısıtılırsa, hiç kükürt oluşmadan erir. Erimiş durumdan kükürt billurları oluşturulduğunda ya da kükürt 95113°C arasında tutulup hızla oda Sıcaklığına soğutulduğunda,kükürtün monoklinik billurları, yarı dayanıklı, biçimde kalır (bunlar aşağı yukarı bir gün sonra alfa biçime dönüşürler). Buna karşılık kükürt billurları, doğrudan doğruya içinde karbon disülfürbulunan kükürt çözeltisinden billurlaştırma yoluyla hazırlanabilir.
Plastik kükürt, kaynama noktasına kadar ısıtılan kükürtün, soğuk su içine akıtılmasıyla elde edilir. Billursu değildir. Akışkan sıvının aşırı soğutulmasıyla oluşur. Billursu olmayan öteki kükürtlere, genellikle «amorf kükürt Doğada bulunuşu ve elde edilmesi: Serbest kükürt (kükürt içeren bileşik değil) eski yanardağ bölgelerinde bulunur. Sicilya'daki yataklar, % 20 kükürt içerir. Buralardan çıkarılan kükürt, filizin fırınlarda belirli bir miktar havayla yakılmasıyla ayrılır. Bu işlem sırasında, kükürt içeriğinin bir bölümü de yanar; ama bu, geri kalan bölümün erimesi için gerekli ısıyı sağlar. Yakıt olarak kömür ya da petrol ürünleri yerine kükürtün kendisini kullanmak, daha ucuza gelir. Fırınlar, istenen ısıyı azaltmak ve kükürt yitimini en az ölçüde tutmak için, genellikle gruplar halinde çalıştırılır.
Amerika ve Meksika'daki büyük yatakların bazıları, yerin yaklaşık 200 m altındadır ve alışılmış yöntemlerle çıkarılamaz. Bu madenler, Herman Fraseh tarafından geliştirilmiş bir teknikle işletilir. Fraseh yönteminde kükürtün bulunduğu tabakaya, esmerkezli üç borudan oluşan bir sonda çubuğu sokulur. Kükürt yatağına en dış borudan 180°C'a ısıtılmış su, iç borudan da basınçlı hava gönderilir. Sıcak su, kuyu tabanını çevreleyen kükürtü eritir ve erimiş kükürt, ortadaki borudan, basınçlı hava yardımıyla yeryüzüne çıkarılır. Bu kükürt, % 99 (ya da daha çok) oranında anlaştırılıp, katılaştırılacağı teknelere yollanır.
Doğal gazda, hidrojen sülfür halinde bol miktarda kükürt bulunur. Fransa, A.B.D. ve Kanada'daki doğal gaz bölgeleri, dünya kükürt gereksiniminin önemli bir bölümünü karşılar. Hidrojen sülfür, belirli bir oranda kükürt dioksit elde etmek için, kısmen yakılır. Geri kalan hidrojen sülfür ile kükürt dioksit, birleşerek, kükürt oluşturur:
Kükürt, sülfür filizlerinin indirgenmesi için uygulanan metalürji yöntemleri sırasında çıkan yararsız gazların içindeki kükürt dioksitten de elde edilebilir. Genellikle, kükürt dioksit, baz özellikli alüminyum sülfat gibi kimyasal çözeltiler tarafından soğurulması sağlanarak yoğunlaştırılır; ardından, akkor kokla, kükürte indirgenir.
Kükürt bileşikleri: En çok bilinen kükürt bileşiği, sülfat iyonu içeren tuzlardan elde edilen sülfürik
asittir. Sülfürik asit elde etmek için kükürt dioksit kullanılır (Bk. ASİT ÜRETİMİ). Bu nedenle, üretilen kükürtün aşağı yukarı % 85'i, kükürt dioksit elde etmek için yakılır:
S + 02— >SO2
Kükürt—oksijenkükürt dioksit
İlk bakışta, doğal gaz içindeki hidrojen sülfürün kükürt dioksit değil de, kükürt elde etmek için yükseltgenmesi anlamsız görünebilir. Ama element kükürtün taşınması ve kullanılması, kükürt dioksitten (oda sıcaklığında keskin kokulu bir gaz) çok daha kolay ve ucuzdur. Ayrıca, kükürt dioksit, soğutucu olarak, ağartıcı olarak (klorun şiddetli etkisinin istenmediği durumlarda) ve yiyeceklerin korunmasında kullanılır. Kağıt endüstrisinde de büyük miktarda tüketilir.
Hidrojen sülfür, çürük yumurta kokulu, zehirli bir gazdır. Kimyasal çözümlemelerde çok kullanılır. Kükürtün asitle işlenmesiyle kolayca elde edilebilir:
Kükürt, yüksek sıcaklıkta karbonla tepkimeye girerek karbon sülfür verir. Bu sıvı, viskoz yöntemiyle selülozdan yapay ipek yapımında ve azot tetrasülfür (bir tür böcek ilacı) üretiminde kullanılır.
Kükürtten, lastiğin vulkanizasyonunda bağlayıcı olarak yararlanılır. Söz konusu süreçte ayrıca, hızlandırıcı olarak aromatik sülfürler de kullanılır. Birçok önemli antibiyotik, özellikle penisilinler, sefaloporinler ve sülfonamitler, sülfür içeren bileşiklerdir. Çabuk sertleşen çimentoların çoğunun bileşiminde de kükürt bulunur.
Petrol ve kömürde de, genellikle, az miktarda kükürt içeren bileşik vardır. Bu kükürt, söz konusu yakıtın yanması sırasında kükürt diokside dönüşür. Kükürt dioksit, çevre kirlenmesine yolaçan en önemli maddelerden biridir. Bu maddenin suda kolayca çözünmesi sorun yaratır. Kükürt dioksidin suda çözünmesiyle oluşan asit (H}SOs), zayıf bir asit olmasına karşılık, zamanla yapıların taşlarını yıpratır, ayrıca hayvanlara ve bitkilere zarar verir. Kükürt dioksit kirlenmesi, kükürtün yakıttan uzaklaştırılmasıyla ve egzoz gazlarından soğurma yoluyla alınmasıyla, önemli ölçüde azaltılabilir.
ETİKETLER : KÜKÜRT NEDİR,KÜKÜRT YAPIMI,KÜKÜRT NASIL KULLANILIR,KÜKÜRT NERELERDE KULLANILIR,KÜKÜRT MSDS,KÜKÜRT KİMYASAL VE FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ,KÜKÜRT ELDESİ,KÜKÜRT BİLEŞİKLERİ,KÜKÜRTÜN ÖZELLİKLERİ.
HAMMADDELER ANSİKLOPEDİSİ
