Yağ : Oda sıcaklığında yüksek viskoziteye sahip, yüksek miktarda karbon ve hidrojen içeren, suyla karışmayan ancak diğer yağlarla kolayca karışabilen maddelerdir. Yağlar yiyecek, yakıt, boya, makine sanayi dâhil birçok değişik amaçla kullanılırlar. Kimyasal açıdan yağ sözcüğü muğlak bir kavramdır. Bilimsel açıdan daha doğru olan sözcük lipit sözcüğüdür. Yağ, mum, kolesterol, steroid, yakıt gibi birçok madde bilimsel açıdan lipit sayılırlar. Lipitleri diğer maddelerden ayıran en önemli unsur suyla karışmamaları ve diğer lipitlerle kolayca karışmalarıdır. Lipitler yüksek oranda hidrojen ve karbon içerdikleri halde diğer organik maddelere göre çok daha az oranda oksijen içerirler.
Yağ çeşitleri:
* Mineral Yağlar: Yıllardır kullanılmakta olan klasik yağlardır. Yeraltındaki bildiğimiz petrolün distile edilmesinden sonra deterjan, viskozite geliştirici ve aşınma önleyici birtakım katkılar eklenmek suretiyle üretilirler. Fiyatları genelde ucuzdur ve ortalama bir performans sunarlar. Benzin, mazot, gazyağı, parafin mumları gibi yağlar mineral yağlardır.
* Sentetik yağlar: Laboratuarlarda çeşitli kimyasal işlemler sonucunda kimyagerler tarafından üretilen yağlardır. Fiyatları mineral yağlara oranla daha pahalıdır ancak hem daha iyi performans, hem daha uzun süreli kullanım sunarlar. Termal dayanıklılıkları fazladır. Yağlama görevlerini daha uzun süreler yerine getirirler ve çok daha fazla sıcağa dayanabilirler.
* Yarı sentetik yağlar: Mineral ve sentetik yağın karışımıdır ve hem fiyatları, hem de sundukları performans bu iki yağın arasındadır. Genellikle %70-80 mineral yağa %20-30 sentetik yağ karıştırılmak suretiyle elde edilirler.
* Organik yağlar: Bitkiler ve hayvanlar dahil çeşitli canlı ve organizmaların çeşitli organik süreçlerden geçirilmeleri sonucu elde edilir.
Kullanım amaçlarına göre:
* Yemeklik yağlar: Bitkisel ve hayvansal yağlar yemeklerin vazgeçilmez bir parçasıdır. Örneğin kızartma yöntemi yiyeceklerin yüksek sıcaklığa getirilmiş yağların içinde pişirilme işlemidir. Fırında pişirilen yiyeceklerin tepsiye yapışmamaları için tepsinin önce yağlanması önerilir. Tencere içinde suyla pişirilen yiyeceklere dahi damak zevkini arttırmak için yağ eklenir. Ayrıca tereyağı ve margarin gibi yağlar kahvaltılık olarak kullanılırlar.
* Yakıtlar: Yağlar, atmosferde yakıldıkları takdirde kolayca ısıya dönüştükleri için enerji kaynağı olarak kullanılırlar. Bu enerji, binaların ısıtılması için kullanılabileceği gibi, termoelektrik santrallerde elektrik üretilmesi amacıyla da kullanılabilir. İçten yanmalı motorlarda kullanılan benzin ve mazot yağ çeşitleri arasındadır. Ayrıca gazyağı gibi yağlar özellikle elektrik kullanımının yaygınlaşmasından önceki dönemlerde lambalarda ışık üretilmesi için kullanılmıştır.
* Yağlama: Yağlar, kutupsuz bir kimyasal yapıya sahip olmaları nedeniyle kolayca katı maddelere yapışma özelliğine sahiptirler. O yüzden makine elemanlarında sürtünme ve aşınmayı azaltma amacıyla kullanılırlar. Otomobillerde kullanılan motor yağlarının işlevi budur.
* Boyama: Ressamların kullandıkları yağlı boya renkli pigmentlerin yağ ortamı içinde emülsiyon haline getirilmesi sonucu üretilir. Yağlı boya içindeki yağın kuruması uzun zaman aldığı için resimlerde uzun bir süre düzeltme yapma imkânı vardır. Ayrıca binaların boyanması için kullanılan yağlı boyalar ve vernikler de aynı amaçla kullanılırlar.
* Mum: Parafin gibi katı yağlardan yapılırlar. İnsanlık tarihi boyunca yakılarak ışık kaynağı olarak kullanılmışlardır.
HAMMADDELER ANSİKLOPEDİSİ
KİTAPLAR |
|
KİTAPLAR ENDÜSTRİYEL ÜRÜNLER ANSİKLOPEDİSİ 1 İNCELEYİN *********  ENDÜSTRİYEL ÜRÜNLER ANSİKLOPEDİSİ 2 İNCELEYİN ******************** |