MAKALELER / PARFÜM YAPIMI - hammaddeler ansiklopedisi
Parfüm Nedir?
“Geçmişle ilgili en güçlü bağımız, geleceğe olan yolculuğumuzda en sadık yol arkadaşımızdır koku ve pekala ebediyetin simgesi olabilir.” diyordu Tom Robbins kitabında. Gerçekten de öyledir. Bir anıyı, bir kişiyi ya da bir olayı çoğu zaman kokularla anımsarız. Geçmişle olan bağımız kokularla şekillenir kimi zaman. Peki koku dediğimiz şey nedir? Koku, doğayı oluşturan varlıkların havaya sürekli yaymış oldukları moleküllerdir. Burnumuz vasıtasıyla soluduğumuz havanın içinde bulunan koku molekülleri, burnun iç kanallarında elektriksel uyarılara dönüşerek beyne ulaşır. Böylece koku alma dediğimiz olay gerçekleşmiş olur.
Güzel kokma isteği, günümüzden binlerce yıl önce yaşayanların, bugünkü parfümlerin temelini oluşturur şekilde kokular hazırlamalarına neden olmuştur. Örneğin Eski Mısırda zengilerin mumyalarına öteki yaşamlarında hoşluk olsun diye türlü kokular ekledikleri anlatılır. Eski Yunanda ise kadınların vücutlarını aromatik yağlarla ovdukları söylenir. Roma İmparatorluğu döneminde “per fum um “ sözcüğü tüm kokuları ifade etmek amacıyla kullanılıyordu. Ortaçağ ile birlikte sabun ve koku kullanımı gelişti. 1390larda sedir ağacı, biberiye ve terebentin ile alkol kullanılarak Macar Kolonyası elde edildi. Rönesans döneminde ise artık kullanılan herşey parfümlenir hale geldi. Osmanlı döneminde haremin gözdelerinin padişahın önüne çıkmadan önce vücutlarını hoş kokular ile ovdukları da parfümle ilgili bilinen detaylardan biridir.
Parfümü, doğada bulunan ve sentetik olarak elde edilen hoş kokular olarak tanımlayabiliriz. Örneğin bir gül esansının elde edilmesi oldukça zahmetli bir iştir. Sabah saatlerinde toplanan güller distilasyon denen işlemden geçirilir. Bu işlemle gülün tüm kokusal özelliklerini taşıyan yağı elde edilir. Bir kilo gül yağı elde etmek için tam 2 bin güle ihtiyaç vardır. Bir başka değişle 1 gr. gül özü, 2 bin adet gülün özüdür. Bu bitki özlü yağların içine kalıcılık sağlayan bazı maddeler eklenerek esans denilen en yüksek etkideki koku elde edilir.
Parfümün Elde Edilmesi
Bir parfümün üretiminde, farklı sanayilerle ilgili olan üç aşama yer alır.
1.Doğal Hammaddelerin İşlenmesi
Hammaddeler hayvansal (amber, miskkedisi, castoreum, misk, vb) ya da bitkisel kökenli olabilir.Bitkisel kökenli olması durumunda özüt, çiçeklerden (yasemin, gül sümbülteber, vb.), yapraklardan (tefarikotu, nane, limonotu, vb.), tohumlardan (kişnişotu, karabiber, kimyon, vb.), odundan (satal, sedir, vb.), köklerden (sakalotu, zambak, zencefil, vb.) ve meyvelerden (bergamot, limon, portakal, vb.) elde edilir.
Hammaddenin kökenine göre kullanılan başlıca özütleme yöntemleri şunlardır:
-Su buharıyla damıtma
Bu yöntem yalnız ısı etkisi altında bozunmayan ürünlere (lavanta, turnagagası vb.) uygulanır ve bu yolla esanslar, yani uçucu yağlar elde edilir.
-Uçucu çözücülerle özütleme
Çözücülerle (özellikle heksan, benzen) önce damıtık ürün de denen konkret elde edilir; daha sonra alkolle işlenen bu konkret, çözünmeyen mumları giderildikten sonra salt esansı verir. Bu yöntemle işlenen çiçekler özellikle yasemin, gül, sümbülteber, vbdir. Ancak bu yöntemle elde edilen ürünler, büyük bir yatırımı gerektiren teknik donanımların yanı sıra çok az bir üretim için milyonlarca çiçeğin kullanılması nedeniyle (örneğin 1 kg salt yasemin esansı için yaklaşık 6 milyon çiçek gerekir) son derece pahalıdır.
-Sıkma
Bergamot, limon, portakal vb. gibi meyvelerin kabuklarından esans elde etmede bu yöntemden yararlanılır.Meyveler soyulduktan sonra kabukları esanslarını çıkarmak üzere sıkılır.
2.Sentetik Ürünler
Bu ürünlerin kimileri yukarıda sayılan doğal ürünlerden fiziksel yolla özütlenir; örneğin feniletil alkol (gül esansı bileşeni), linalil asetat (lavanta bilrşeni), linalol (gül odunu bileşeni), vb. bunlar arasında yer alır.Sentetik ürünler, kullanılan hammaddeden ya ayırımlama yöntemiyle ya da bireşim yoluyla elde edilir.
Çok sayıda sentetik ürün, başka maddelerin yanı sıra, taş kömürü katranı, petrol türevleri, terebentin (terementi), asetilen v.b gibi maddelerden üretilir ve tanımlanmış hoş kokulu bir ürün elde etmek için özgül bir maddeye dönüştürülür. Bu durumda yağlı aldehitler, jasmonlar v.b gibi tam bireşim ürünleri söz konusu olur.
3.Birleştirme
Bu yöntem, istenen etkinin elde edilmesi amacıyla, kokulu ürünlerin, genellikle başka maddelerin katılmasıyla tamamlanan bir fon kokusuyla birleştirilmesi ilkesine dayanır. Bir parfüm zamanla gelişerek evrime uğrar, özgün nitelikler kazanır.
ETİKETLER : PARFÜM NASIL YAPILIR, PARFÜM NEDEN YAPILIR, PARFÜMÜN KULLANIMI,DOĞAL PARFÜM İMALATI,SENTETİK PARFÜM VE ÖZELLİKLERİ, PARFÜM YAPILIŞI, PARFÜM HAMMADDELERİ, PARFÜM VE KİMYASI,SENTETİK PARFÜM ELDESİ,DOĞAL PARFÜM VE İŞLENMESİ.
HAMMADDELER ANSİKLOPEDİSİ
