MAKALELER / KURŞUNLU BENZİNİN ÖZELLİKLERİ - hammaddeler ansiklopedisi
KURŞUNLU BENZİN TÜKETİMİ
VE
KURŞUNUN ETKİLERİ
Benzin, en az 100-600 milyon yaşında olan ham petrolün destilasyonu ile elde edilir. Benzin, 500’ün üzerinde 3-12 karbonlu hidrokarbon içerir. Benzinin kaynama noktası atmosferik basınçta 30 oC ile 220 oC arasında değişir.
Benzinin temel bileşenleri kararlıdır. Açık alevde havada yanma meylindedir. Motorlarda benzin buhar halinde ve hava ile karışmış iken, pistonun sıkıştırması esnasında ve istenilen andan önce patlayarak motorda detonasyon denilen vuruntuya neden olur. Benzinin sebep olduğu vuruntu motoru mekanik olarak hızlı bir şekilde tahrip eder. Motorlarda vuruntuyu önlemek, patlamayı geciktirmek için benzinin oktan sayısının ayarlanması gerekmektedir. Çoğu hidrokarbonların oktan sayısı 100’ün altındadır. Aromatik hidrokarbonların oktan sayısı 120 civarındadır. Alifatik esaslı benzinin vuruntusu, aromatik esaslı benzininkinden daha azdır.
Benzinin oktan sayısını ayarlamak, vuruntuyu azaltmak ve motor performansını iyileştirmek için benzine kurşun tetraetil veya kurşun tetrametil ilave edilmektedir.
Şekil 1. Kurşun Tetrametil ve Kurşun Tetraetil Bileşiklerinin Açık Formülü
Tetra Metil Kurşun (TMK) ve Tetra Etil Kurşun (TEK) bileşiklerinin kimyasal ve fiziksel özellikleri Tablo 1. de verilmiştir. TMK ve TEK nin yaz aylarında atmosferde yarılanma süreleri 2 ile 8 saat arasında değişmektedir. Kış aylarında ise birkaç gün sürmektedir.
Tablo 1. Kurşun Tetrametil ve Kurşun Tetraetil Bileşiklerinin Kimyasal ve Fiziksel
Özellikleri
|
Özellikleri |
Kurşun Tetraetil |
Kurşun Tetrametil |
|
Kimyasal Formülü |
Pb(C2H5)4 |
Pb(CH3)4 |
|
Molekül Ağırlığı, (gr/mol) |
323.45 |
267.35 |
|
Erime Noktası, oC |
-130 |
-27 |
|
Kaynama Noktası, oC |
200 |
108 |
|
Yoğunluğu (gr/cm3) |
1.65 |
2 |
|
Suda Çözünürlüğü (mg/lt) |
0.29 |
17.9 |
Bir litre benzine 1 gram kurşun tetra etil ilave edildiğinde yakıtın oktan sayısı 10 sayı yükselir. Süper benzinin ve kurşunsuz benzinin oktan sayısı 95’dir.
Kurşunlu benzin (süper benzin) yandığı zaman motor yatağında kurşun oksit tortusu oluşur. Kurşun oksit tortuları bujiler, piston ve valfler üzerinde yağlayıcı film tabakası oluşturur. Oluşan yağlayıcı film tabakası yumuşak metallerden yapılmış eski araçların motor yataklarının aşınmasını önler. Kurşun oksidin yanma odasındaki ergime sıcaklılığını düşürmek için benzine 1.2- dibrommetan ve 1.2- diklormetan katkı maddeleri ilave edilir. Benzindeki Br/Pb oranı 0.72-0.74 arasında değişmektedir.
Benzinin oktan sayısını istenilen seviyeye ayarlamak için alkil kurşun bileşikleri yerine metil tertiari butileter (MTBE), etil tertiari butileter (ETBE), etil alkol veya metil alkol gibi organik bileşikler ilave edilebilir. Bu tür maddeleri takriben %10 oranında katarak oktan sayısının istenen seviyeye getirmek mümkündür. Pahalı bir metottur. Ancak bu tür maddelerin katılması ile egzozdan atılan hidrokarbon ve karbon monoksit kirliliğini %15 oranına kadar azaltmak mümkündür.
Oktan sayısı 87 olan benzinin oktan sayısı iki sayı artırmak için bir litre benzine 0.1 litre MTBE ilave etmek gereklidir. MTBE’nin oktan sayısı 110’dır.
Bazı ülkeler anti vuruntu katkı maddesi olarak metil siklo pentadienil mangan trikarbonil (MMT)’i kullanmaktadırlar.
Benzinli araç üreticileri bu maddenin benzindeki kurşun miktarını azalttığını kabul ediyorlar. Ancak metal katkılı benzinler katalitik konvertörlü amaçlarda kullanılması sakıncalıdır.
ETİKETLER : KURŞUNLU BENZİN NEDİR,KURŞUNSUZ BENZİN NEDİR,KURŞUNSUZ BENZİNİN ÖZELLİKLERİ, KURŞUNLU BENZİN KİMYASAL YAPISI,KURŞUNLU BENZİN NASIL YAPILIR, KURŞUNSUZ BENZİN NASIL ÜRETİLİR, KURŞUNSUZ BENZİN KATKI MADDELERİ, KURŞUNLU BENZİN KATKILARI,KURŞUNSUZ BENZİN HAMMADDELERİ,KURŞUNLU BENZİN HAMMADDELERİ, KURŞUNLU BENZİNİN İŞLENMESİ,KURŞUNSUZ BENZİNİN İŞLENMESİ.
HAMMADDELER ANSİKLOPEDİSİ
