MAKALELER / GLİSERİN VE ÖZELLİKLERİ - hammaddeler ansiklopedisi
| Ürün Kodu | : | E 422 | |
| Ürün Adı | : | GLİSERİN | |
|
|||
| Sinonim | : | Glycerol; 1,2,3-Propanetriol; Glyceritol; Glycic Alcohol; 1,2,3-propane; Trihydroxypropan | |
| Kimyasal İsmi | : | 1,2,3-Propanetriol, glycerol, trihydroxypropane | |
| Kimyasal Formülü | : | C3H8O3 | |
| Formül ağırlığı | : | 92.10 | |
| C.A.S. Numarası | : | 56-81-5 | |
| H.S. Kodu | : | 1520.10 | |
|
Tüm hayvansal ve bitkisel yağların ortak bir yapıtaşı olan gliserin; üç değerli bir alkol olup, yağlarda çoğunlukla yağ asitleri ile esterleşmiş formu olan gliserid olarak bulunmaktadır. Ayrıca az miktarda da olsa fosfatidlerin yapısında yapıtaşı olarak yer almaktadır.
En basit trihedirk olan gliserin; renksiz, kokusuz, şeker tadında viskoz şurup kıvamında bir sıvıdır. Kaynama noktasında ayrışmaya uğramakta, korozif ve pis kokulu akrolein gazları ortaya çıkarmaktadır.
Su ve alkol her oranda çözelti oluşturan gliserin, eter ve etil asetat gibi organik solventlerde kısmen çözülmektedir. Değişik organik maddelerle gösterdiği çözünebilirliği dikkat çekicidir. Ayrıca organik bileşenlerle, gliserinat olarak adlandırılan kompleks tuzlar oluşturmaktadır.
Oksijene karşı aslında duyarlı olmayan gliserin; ancak katalizörlerin varlığında ve yüksek sıcaklıklarda okside olarak parçalanmaktadır. Buna benzer bir parçalanma; dikromat ve permanganat gibi kuvvetli oksitleyici maddelerle tepkimeye girdiğinde de gerçekleşmekte, sonuçta ortama su ve CO2 vermektedir. Buna karşın nötr çözeltiler içinde, aldehit ve dioksii asetona okside olmaktadır.
Katalizör varlığında asetik anhidritle reaksiyona giren gliserin, katı ve sıvı yağların hidrolizasyonu sırasında yan ürün olarak meydana gelmektedir.
Doğal gliserin kaynakları yetersiz kaldığından ticari olarak propilenden sentezlenmekte, ayrıca patentli fermentasyon proseslerine bağlı olarakta elde edilebilmektedir. Bu fermentasyon sürecinde ortama maya ile beraber sodyum bisülfit katılmaktadır.
Donmaya karşı dirençli olan gliserin, higroskopik olup, havadan nem almaktadır. Bu özelliği, gliserini kozmetik ürünlerinde nem alıkoyucu humektant görevini yerine getirmesine yol açmakta, katıldığı formülasyonlarda kurumayı önlemektedir.
Kullanım amacına göre değişen gliserinler; rafine gliserin, distile gliserin ve kimyasal saflıkta gliserin olmak üzere çeşitlere ayrılmaktadır.
Solvent, gıda katkı maddesi, tatlandırıcı ajan, plastikleştirici gibi birçok fonksiyona sahip olan gliserin; magnezyum sülfatla beraber kullanıldığında vücut üzerindeki yaraların tedavisinde kullanılan merhemlerin formulasyonlarına katılmaktadır. Ayrıca alkil reçine, selofan, ester gam, dinamit, sıvı sabun, parfüm ve diş macunu gibi ürünlerde de kullanılmaktadır.
Gıda ve içeceklerde gliserin; desikasyonu (belirli bir ortamdan su kaldırılmasından kaynaklanan kuruluk) önlemekte, tekstürü geliştirmekte, raf ömrünü arttırmakta ve zayıf çözeltiler oluşturan ingrediyentlerin uyumunu arttırarak viskoziteyi oprimum koşullara getirmektedir.
En yaygın kullanım alanı kişisel bakım ürünleri olan gliserin; diş macunu, ağız yıkama suyu, nemlendirici krem, losyoni deodorant ve rujlarda kullanılmaktadır.
Eczacılıkta ise nemlendirici, koruyucu, plastikleştirici, solvent, laksitatif etki yapıcı görevi görmekte, viskozite ile ozmotik basıncın ayarlanmasında uygulama alanı bulmaktadır. Özellikle jelatin kapsüller, antibiyotik şuruplar, krem ve merhemlerde bileşen olarak yer almaktadır.
|
|||
