MAKALELER / BİYOETANOL - hammaddeler ansiklopedisi
doğayı ve çevreyi kirleten, sağlık açısından pek çok risk barındıran fosil yakıtlardaki dışa bağımlılıktan kurtulmanın, enerjide bağımsızlığımızı kazanmanın en kolay ve ucuz yoludur.
- Etanol (etil alkol) otomobil motorlarında kullanılan ilk yakıtlardan birisidir. II. Dünya Savaşı’nda Almanya’da, günümüzde ise Brezilya, Filipinler ve ABD’de yaygın olarak kullanılmaktadır. Tüm dünyada toplam 12 ülke önemli miktarda etanol üretmekte ve yakıt olarak kullanmaktadır. Örneğin Brezilya’da her üç otomobilden birisi yakıt olarak saf etanol, diğer ikisi ise benzin – etanol karışımı kullanmaktadır. Diğer ülkelerde de enerji tarımına yönelme eğilimi hızla artmaktadır.
- Etanol direkt olarak benzinin yerine veya hacim arttırıcı ve oktan yükseltici olarak benzinle karıştırılarak kullanılabilmekte olup, pek çok açıdan benzinden üstün olduğu saptanmıştır. Benzin ve türevi yakıtların çevreye ve sağlığa verdiği zararları da bertaraf etmektedir. Biyoetanolün içeriğindeki yüzde 35 oksijenden dolayı motorlarda benzinin yerine kullanıldığı oranda zehirli egzoz gazlarının emisyonunu azaltmaktadır.
|
|
BENZİN |
ETANOL |
|
Spesifik kalori değeri (kj/kg) |
34.900 |
26.700 |
|
Oktan sayısı (RON/MON)* |
91/80 |
109/98 |
|
Buharlaşma gizli ısısı (kj/kg) |
376 - 502 |
903 |
|
Parlama sıcaklığı (C0) |
220 |
420 |
|
Stokiyometrik hava/yakıt oranı |
14,5 |
9 |
* RON – araştırma oktan sayısı, MON – motor oktan sayısı.
- Yenilenebilir enerji kaynaklarının içinde en yüksek üretim potansiyeline sahip olan biyoetanol tüm anılan özellikleri açısından üretici ülkeler için stratejik önem arz etmektedir.
- Biyoetanol kullanımının artması petrol ve petrol türevi ürünlerin ithalatını azalmaktadır. Özellikle yerli tarım ürünü kullanan ülkeler, biyoetanol üretimi ile yaratılan katma değerin tamamını ülkelerinde alıkoymaktadırlar.
DÜNYADA biyoetanol üretimi
-
Biyoetanol pazarının genişlemesine rağmen potansiyel hala tam olarak kullanılmamaktadır. Dünyadaki yakıt etanol talebi 34,5 milyar litre olmakla beraber hala etanol kullanımı bu talebin %3’ünü oluşturmaktadır. Aynı zamanda dünya enerji talebinin 2020’ye kadar %20 artması beklenmektedir.
- ABD : 2006 yılında ABD’nin biyoetanol üretimi 15.5 milyon ton olmuştur. ABD’de halen yürürlükteki enerji kanunu gereği petrol ürünleri dağıtıcısı şirketlerin satışını yaptıkları petrol ürünlerine 2012 yılında toplam 22 milyon ton biyoyakıt harmanlamaları gerekmektedir. Ancak, ABD bu hedefle de yetinmemiş ve Başkan Bush 2017 yılında 105 milyon ton biyoyakıt kullanımını öngören bir teklifi Ocak 2007’e Kongre’ye teklif etmiştir. ABD’de halen 109 üretim tesisi faaliyette olup 70 yeni üretim tesisi de inşa halindedir.
- BREZİLYA : Halen şeker kamışından yaptığı biyoetanol üretimi ile dünyadaki en düşük üretim maliyetine sahip olan Brezilya, 2006 yılında 13 milyon ton biyoetanol üretimi gerçekleştirmiştir.
-
AVRUPA BİRLİĞİ : Avrupa Birliği’nde 2005 biyoetanol üretimi 2.7 milyon ton olmuştur. Avrupa Birliği stratejik öneme haiz biyoetanol üretiminde bir miktar geride kalmış olsa da, özellikle tarım sektörü büyük olan üye ülkelerin tamamında yeni üretim tesisleri inşa halindedir.
Avrupa Birliği, 2003 yılında yayınladığı direktif ile 2010 yılında tüm üye ülkelerde biyoyakıt kullanımını yüzde 5,75 (petrol eşdeğeri) olarak hedeflemiş ancak 2006 yılında yapılan değerlendirmeler sonucunda söz konusu hedefin yetersiz kalacağı tespit edilince, 8-9 Mart 2007`de toplanan Başkanlık Konseyi yeni bir direktif teklifini onaylayarak hem biyoyakıt kullanımını zorunlu kılmaya karar vermiş hem de yeni hedefi 2020 yılında yüzde 10 olarak belirlemiştir. Avrupa Birliği, aynı çalışma neticesinde teknik alanda da biyoetanol kullanımının artmasını kısıtlayan benzin standardlarında revizyona gitmiştir. -
UZAKDOĞU : Uzakdoğu’da hızla artan biyoetanol üretiminde başı Çin çekmektedir.
Çin’de toplam yakıt tüketiminin % 20’sini oluşturan etanol üretimi, 3,85 milyon ton ulaşmıştır.
Hindistan’da, birçok duraklama ve ilerleme dönemi sonucunda, etanol programı 2006 Ekim’de yeniden çıkarılan yasal oran olan %5 ile hızlanmaya başlamış gibi görünmektedir. Hindistan’ın üretiminin, önümüzdeki yıl 450 bin tondan 615 milyon tona yükselmesi beklenmektedir.
Tayland’da, gasohol talebi giderek artmakta ve şu anda bile yıllık 750 milyon litrelik bir talep şimdiden oluşmuş durumdadır. Yerel sanayi ise 2006 yılında 350 bin tonluk üretim düzeyini yakalamaya çalışmaktadır.
Öte yandan Japonya özellikle Brezilya’da üretim tesisleri satın almaktadır. İthalatçı bir ülke olan Japonya’da, yıllık %10 luk bir yakıt tüketimine tekabül eden 6 milyon tonluk yakıtın biyoetanol’den karşılanmasını hedeflemektedir. Japon Petrol Birliği etanol karışım uygulamasını onaylamış bulunmaktadır.
ABD – BREZİLYA BİYOETANOL ANLAŞMASI
- 8-9 Mart tarihlerinde Brezilya’yı ziyaret eden Amerika Cumhurbaşkanı George Bush, Brezilya Cumhurbaşkanı Luiz Inacio Lula ile Brezilya’dan yılda 3 milyon tona kadar biyoetanol alımına imkan verecek bir anlaşmayı imzalamıştır.
- Bilindiği üzere halen dünya petrol tüketiminin yaklaşık üçte biri ABD tarafından gerçekleştirilmektedir. Söz konusu anlaşma ile ABD, önümüzdeki 10 yıllık süre sonunda akaryakıt tüketiminin yüzde 20’sini etanol ile karşılamayı öngördüğünü açıklamıştır.
- ABD’nin gelecek yıllara ilişkin büyük biyoetanol kullanım hedeflerini sadece yerli üretim ile karşılaması oldukça zordur.
- Bir yandan yükselen biyoetanol üretim ve tüketim hedefleri ve bir yandan da ucuz hammadde bulma baskıları sonucunda, ABD’nin biyoetanol ikmalinin bir kısmını en ucuz üretici olan Brezilya’dan sağlama girişimi doğaldır.
- Brezilya’nın bilgi birikimi, yatırım altyapısı ve coğrafyası önümüzdeki 10 yıl içerisinde etanol üretimini 5–6 katına çıkartabilmesini sağlayabilecek kapasitede bulunmaktadır. Brezilya ve ABD arasında yapılan antlaşma çerçevesinde ABD’nin sağlayacağı yatırım ve kredi destekleri de bu süreci hızlandıracaktır.
- ABD’nin Brezilya’dan biyoetanol ikmal girişimi bu konuda Avrupa Birliği’ni etkileyeceği gibi Türkiye için de önemli fırsatlar yaratmaktadır.
TÜRKİYE’DE BİYOETANOL ÜRETİMİ
- 2004 yılından bu yana Türkiye’de üretilmekte olan biyoetanol halen yürürlükteki ÖTV uygulaması nedeniyle benzinlere yüzde 2 oranında harmanlanabilmektedir.
- Türkiye, mevcut tarım potansiyeline rağmen vergilendirme nedeni ile Türkiye 2007 yılı sonuna doğru ancak, yılda 150.000 tonluk bir üretim kapasitesine ulaşacaktır. Bu ise Avrupa Birliği toplamının yüzde 5`ini ifade etmektedir.
- 2006 yılında Türkiye’de benzin satışları 3,3 milyon ton olarak gerçekleştiğinden mevcut biyoetanol pazarının büyüklüğü sadece 65.000 ton kadardır.
- Türkiye biyoetanol pazarının büyümesi, Avrupa Birliği’nde hedeflenen harmanlama oranına Türkiye’de de izin verilmesi ile olacaktır. Bu ise Türkiye’de ÖTV mevzuatının değiştirilmesi ile mümkündür. Türkiye’nin Avrupa Birliği’nin yeni tesis ettiği ve zorunlu olan yüzde 10 biyoetanol kullanım hedefini yakalaması halinde ise yurt içi olası pazar büyüklüğü 330 – 350 bin tona ulaşacaktır.
ABD -BREZİLYA ANLAŞMASININ TÜRKİYE İÇİN ÖNEMİ
- Avrupa Birliği’nin benzin talebi halen 140,000,000 ton/yıl seviyesindedir.Yeni direktif ile yüzde 10 biyoetanol kullanımı hedeflendiğinde, Avrupa Birliği’nin biyoetanol talebi 14.000.000 ton/yıl olacaktır.
- Avrupa Birliği’ne üye ülkelerin kendi üretimleri ile hedeflenen bu biyoetanol üretim miktarını yakalamaları oldukça zordur. Ayrıca söz konusu biyoetanol talebini karşılama çabasına giren Avrupa Birliği, bir yandan da her gün daha dinamik ve karmaşık hale gelen ticaret kuralları ve sınırlamalar ile karşılaşacaktır.
- Avrupa Birliği’nin hedeflediği biyoetanol kullanım miktarını yakalayabilmesi için başvurabileceği ve halen gümrük birliğine sahip en güvenilir kaynağı Türkiye’dir. Türkiye büyük tarım ürünleri rekoltesi ile aynı Brezilya-ABD örneğinde olduğu gibi Avrupa Birliği’nin biyoetanol ihtiyacının büyük bir bölümünü karşılayabilir.
- Türkiye’nin bu çapta bir biyoetanol üretimi gerçekleştirmesi, Avrupa Birliği’ne uyum sürecinde en zorlu etaplardan birini teşkil eden tarım sektörü ile ilgili reform gereksinimlerini kolaylaştıracaktır.
TÜRKİYE’NİN BİYOETANOL STRATEJİSİ VE EYLEM PLANI
-
Dünyada hızla değişen biyoetanol üretim ve ikmal planlarına uyum sağlamak ve bu konuda sahip olduğu büyük potansiyeli değerlendirebilmek için Türkiye’nin biyoetanol stratejisine ve ona bağlı bir eylem planına ihtiyacı vardır.
-
Türkiye biyoetanol stratejisi
- Akaryakıt dağıtım şirketlerinin satışa sundukları benzinlere biyoetanol harmanlamaları zorunlu kılınmalıdır.
- Türkiye’nin biyoetanol kullanım hedefi ülkede satışa sunulan benzinlerin yüzde 10`u olmalıdır.
- Biyoetanol kullanımının tarım sektörüne getirdiği büyük katma değer ve petrol ithalatını azaltıcı etkisi göz önüne alınarak yerli tarım ürünlerinden üretilen biyoetanolün ÖTV muafiyeti yüzde 5`e çıkarılmalıdır.
-
b) Biyoetanol eylem planı
- Yukarıdaki 3 kalıcı stratejik kararın uygulanabilmesi için ilgili mevzuat en geç 3 ay içinde yayınlanarak yürürlüğe girmelidir.
- Yerli otomotiv sanayinin yüzde 10 dan fazla biyoetanol kullanan araçların imalatına yönlendirilmesi için ilgili yönetmelikler en geç 6 ay içinde uyarlanmalıdır.
- Dünyada halen araştırma safhasında olan biyokütleden biyoetanol üretimi teknolojisini geliştirmek için maddi teşvikler artırılmalıdır.
- Yukarıdaki biyoetanol stratejisinin kabul edilerek eylem planının devreye girmesi halinde biyoetanol üretimi için yatırımlar hızla artacak ve Türkiye tarımdaki büyük potansiyelini yepyeni ve yüksek katma değerli bir sektörde değerlendirebilecektir.
-
Türkiye biyoetanol stratejisi
BİYOETANOL HAMMADDESİ OLARAK PANCAR
-
Ülkemizdeki biyoetanol hammaddeleri
litre/ha ton/ha
Şeker Pancarı 6600 5,5
Buğday 3100 2,5
Mısır 3400 2,7
Patates 4000 3,2
Ülkemiz tarım ürünleri skalasında Biyoetanol üretimi için en doğru ürün Şeker Pancarıdır. - Biyoetanol üretimi çerçevesinde pancarın önemi bir kat daha artmıştır. Çünkü geleceğin yakıtı olarak adlandırılan biyoetanol üretiminde kullanılabilen en verimli hammadde pancardır. Nitekim son yıllarda şeker pancarı ve şeker kamışının biyoetanol üretiminde yoğun olarak kullanılması neticesinde şeker arzında daralma yaşanmış ve dünya borsalarında şeker fiyatları yükselmiştir.
-
Biyoetanol üretiminde pancarın hammadde olarak kullanılması;
- Yüksek fotosentez verimi,
- Yüksek bölgesel üretim ve yüksek verim garantisi,
- Dönüşüm maliyetinin ekonomik olması,
- Etanol üretiminde tecrübe ve işleme özellikleri,
- Tarımsal ürünlerde maliyeti düşürme potansiyeli,
-
Münavebe sırasında pozitif etki
gibi çeşitli avantajlar sağlamaktadır.
- Şeker pancarı içindeki şekerin ekstraksiyonu ile elde edilen ham şerbet ve ham şerbetin arıtılmasıyla elde edilen sulu şerbet, etanol üretiminde hammadde olarak kullanılabilmektedir. Ancak ham şerbet ve sulu şerbet depolanamadığından, koyu şerbete dönüştürülmesi, yani koyulaştırılması gerekmektedir. Pancar üretimi dönemsellik arz ettiğinden, depolanabilmesi için koyu şerbet haline getirilmesi şart olmaktadır.
- Ülkemizde geniş bir şekilde tarımı yapılan pancar, şeker hammaddesi olarak kullanılmakta ve dolayısıyla hem ham şerbet aşamasında, hem sulu şerbet aşamasında, hem koyulaştırma aşamasında ve hem de yan ürün olarak elde edilen ve alkol değeri yüksek olan melasın kullanılmasıyla biyoetanol üretmek mümkün olmaktadır. Mevcut ve yeni kurulacak alkol tesislerinde işlenmesiyle biyoetanol elde edilmesi sağlanabilecektir.
GEREKLİ ADIMLAR DERHAL ATILMALI
- Türkiye’de de enerjide yüzde 80’in üzerinde olan dışa bağımlılığı ve bu bağımlılığın getirdiği kırılganlıklar, enerji dağılımında yapılan stratejik hatalar, küresel ısınma, bölgedeki sıcak çatışmalar, klasik enerji kaynağındaki azalma, güvenlik problemleri gibi nedenlerden ötürü başta şeker pancarı etanolu olmak üzere alternatif enerji kaynakları hayata geçirmek için yeni projeler geliştirilmek zorundadır. Bu konuda birtakım adımlar atılmakta ise de yeterli olmaktan uzaktır ve Türkiye çok geride kalmaktadır. Bir an önce gerekli yasal düzenlemelerin ve altyapının tamamlanması gerekmektedir.
- Ülkemizin özellikle benzin ve türevi fosil yakıtlardaki dışa bağımlılığı göz önüne alındığında, biyoetanol üretiminin önemi çok daha iyi ortaya çıkmaktadır. Bu dışa bağımlılığı minimum seviyeye indirmenin yolu, mümkün olduğu kadar pancar ekilmesinden geçmektedir. Pancar üretiminin en kısa zamanda 25 – 30 milyon tona çıkarılması sağlanmalıdır.
- Türkiye bu konuda,BİYOETANOL üretimine yönelerek pancar tarımına hız veren ülkeleri örnek almalı, pancar üretimini arttıracak ve teşvik edecek adımları bir an önce atmalıdır.
HAMMADDELER ANSİKLOPEDİSİ
