MAKALELER / ATIK YAĞLARIN ZARARLARI - hammaddeler ansiklopedisi
Atık Yağ Neden Tehlikelidir
- Atık yağlar Ekotoksik özelliğe sahiptir. Bulunduğu ortamı kirletir. Ortamda yaşayan canlılara zarar verir. Bu yüzden toprağa ve suya atılmamalıdır.
- Sobalar, küçük fırınlar, gibi yerlerde yakılması yasaktır. Çünkü atık yağın içindeki ağır metal ve klor bileşimleri atık hava ile birlikte atmosfere salınarak havayı kirletir ve insan sağlığına zarar verir.
- Bir litre yağ, 1 milyon litre suyu kullanılamaz, 5 milyon litre suyu içilemez duruma getirir. Bir litre kullanılmış motor yağı ise 800 bin litre içme suyunu kullanılamaz hale getirir.
|
Kirleticiler |
Müsade Edilen Sınır Değerleri (I.Kategori Atık Yağ) |
Müsade Edilen Sınır Değerleri (II.Kategori Atık Yağ) |
Müsade Edilen Sınır Değerleri (III.Kategori Atık Yağ) |
|
Arsenik |
< 5 ppm |
Max. 5 ppm |
> 5 ppm |
|
Kadmiyum |
< 2 ppm |
Max. 2 ppm |
> 2 ppm |
|
Krom |
< 10 ppm |
Max. 10 ppm |
> 10 ppm |
|
Klorür |
Max. 200 ppm |
Max. 2000 ppm |
> 2000 ppm |
|
Kurşun |
< 100 ppm |
Max. 100 ppm |
> 100 ppm |
|
Toplam Halojenler |
Max. 200 ppm |
Max. 2000 ppm |
> 2000 ppm |
|
Poliklorlubifeniller (PCB)(1) |
Max. 10 ppm |
Max. 50 ppm |
> 50 ppm |
|
Parlama Noktası |
Min. 38 C |
Min. 38 C |
|
Hangi Atık Yağ Hangi Kategoriye Girer
Çevre ve Orman Bakanlığı’nca yapılan atık yağ kategori belirleme çalışmaları neticesinde genel olarak:
• Makine yağlama yağları 1. Kategori
• Motor yağları (Araçlardan) 2. Kategori
Olarak belirlenmiştir. (Bu çalışma ülke genelinden numuneler alınarak yapılmış olup bu numunelerin analizlerinin sonuçları çoğunlukla karşısında belirtilen kategoride çıkmıştır. Bir atık yağın analiz sonucu illaki bu çalışma sonucu belirtilen kategoride çıkacak diye bir kural yoktur. Örneğin az kirlenmiş bir motor yağı 1. kategori çıkabilir.)
Atık Yağların Kullanım Alanları
Kapsamda yer alan yağlar Yönetmelikle 3 kategoriye ayrılmıştır.
I. Kategori Atık Yağlar : Ürün ve enerji geri kazanımı yapılabilir.
II. Kategori Atık Yağlar: Enerji geri kazanımı yapılabilir ancak ürün geri kazanımı yapılamaz.
III. Kategori Atık Yağlar: Tehlikeli atık yakma tesislerinde bertaraf edilmelidir.
Atık Yağ Üreticisinin Yükümlülükleri
Atık Yağ Üreticileri:
• Atık yağ üretimini en az düzeye indirecek şekilde gerekli tedbirleri almakla,
• Atık yağların lisans almış taşıyıcılar vasıtasıyla lisanslı bertaraf tesislerine gönderilerek bertaraf ettirilmesini sağlamakla,
• Atık yağların tesis dışına taşınmaları durumunda Ulusal Atık Taşıma Formu’nu doldurmakla,
• Atık yağlarını Yönetmelikte belirtilen şekilde geçici depolamakla,
• Atık yağlarla ilgili kayıtlar 5 yıl süreyle saklanmalıdır.
Atık Yağların Geçici Depolanması
• Atık yağlar geçirimsiz zemin üzerine yerleştirilmiş tanklar/konteynerler/variller içinde toplanır.
• Farklı kategorilerdeki atık yağlar ayrı kaplarda toplanırlarlar, bu atık yağlar birbirleriyle ve farklı atıklarla karıştırılmazlar.
• Atık yağ geçici depolama kapları göstergeli olup dökülmeye, sızmaya ve yağmura karşı önlem alınır.
• Atık yağ depolama kapları kırmızı renkli olmalı ve üzerinde “Atık Yağ” ibaresi yer almalıdır.
Atık Yağların Geri Kazanılması
Geri dönüşüm(kazanım) genel olarak, atık yağın temizlenerek tekrar kullanılabilir özelliklerine kavuşturmak için yapılan işlemlerdir, diye tanımlanabilinir.I. kategori atık yağlar rafinasyon ve rejenerasyon yolu ile geri kazanılabilir. Bu uygulama için Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğinin 21. maddesinde belirtilen şartları sağlayan tesislerin Çevre ve Orman Bakanlığı’ndan lisans alması gerekmektedir.
Rejenerasyon: Bu işlem ile atık yağlardan her türlü kirletici, oksidan ürünleri, partiküller giderilerek ulusal veya uluslar arası standart ve şartnameler ile kullanım amacına uygun orijinal yağ elde edilir.
Rafinasyon: Bu işlemde ise destilasyon veya asit-kil rafinasyonu ile atık yağ geri kazanılır. Destilasyon işlemi, çöktürme, ısıtma, vakum, filtrasyon ve santrifüj aşamalarını içerir. Atık yağ, çöktürme tankında büyük partiküller çöktürülerek giderilir. Daha sonra yağ ısıtılır ve su, uçucu hidrokarbonlar ve askıda katı maddeler vakumlu filtre ile giderilir. Nötralizasyon ve demulfizasyondan sonra atık yağ 150 0C de ısıtılır. Filtrasyondan geçen partiküller santrifüj edilerek %90 oranında ürün elde edilir.
Asit-kil rafineri işleminde ise yağ içindeki kirletici ve bozunma maddelerini gidermek için konsantre sülfürik asit karıştırılır. Bu işlem sonucunda çözünür olmayan kükürt içeren bileşikler oluşur ve reaktör tabanında çöker. Ürün daha sonra kireç veya kostik soda ile nötralize edilir. Rengini ağartmak için kil filtre edilir ve son vakum destilasyonla atık yağın rafinasyonu tamamlanır.
HAMMADDELER ANSİKLOPEDİSİ
